MAGWET
ZALOGUJ
MAGWET
Prenumeruj
Odnów Subskrypcję
Prenumeruj
Czasopisma
Magazyn Weterynaryjny Weterynaria po Dyplomie
Praktyka
Kliniczna
Anestezjologia Behawioryzm Chirurgia Choroby wewnętrzne Choroby zakaźne Dermatologia Diagnostyka laboratoryjna Diagnostyka obrazowa Endokrynologia Farmakologia i toksykologia Gastroenterologia Geriatria Hematologia Kardiologia Laryngologia Nefrologia i Urologia Neurologia Okulistyka Onkologia Ortopedia Parazytologia Rehabilitacja Rozród Stany nagłe Stomatologia Żywienie
Gatunki
Małe zwierzęta Konie Przeżuwacze Świnie Ptaki Zwierzęta egzotyczne Zwierzęta dzikie
Zarządzanie
Praktyką
Prawo Psychologia Zarządzanie
Wydarzenia
Akademia po Dyplomie POLECAMY Kongresy Multiforum Webinaria Odkryj swój dermatologiczny zmysł
Filmy
Aktualności
Sklep
Koszyk
0
ZALOGUJ
Zarejestruj
Zaloguj
Zarejestruj

Choroby zakaźne Psy

Dermatomikozy zagrożeniem dla psów w XXI wieku

09/10/2020

Artykuł ukazał się
Magazyn Weterynaryjny
2020
10

Choroby zakaźne

Dermatomikozy zagrożeniem dla psów w XXI wieku

prof. zw. dr hab. mgr Zdzisław Gliński
dr n. wet. Andrzej Żmuda

Katedra Epizootiologii i Klinika Chorób Zakaźnych, Wydział Medycyny Weterynaryjnej UP w Lublinie

Small glinski zdzislaw opt

prof. zw. dr hab. mgr Zdzisław Gliński

Small %c5%bbmuda andrzej opt

dr n. wet. Andrzej Żmuda

Przed epidemiologią chorób zakaźnych człowieka i zwierząt w XXI w. stoją trzy główne wyzwania – nowo zagrażające choroby wirusowe i bakteryjne (emerging diseases), lekooporność oraz grzybice (4). Wśród grzybic zwierząt bardzo aktualny problem stanowią dermatofitozy psów (ringworms), przy czym w dużych skupiskach (schroniska, ośrodki hodowlane) często mają one charakter endemiczny i cechują się tendencją do nawrotów. Dermatomikozy wywołane przez grzyby z rodzaju Trichophyton i Microsporum ze względu na charakter zoonotyczny stanowią przy tym potencjalne źródło zakażenia dla człowieka, wywołując przewlekłe i uciążliwe w leczeniu grzybice skóry i paznokci.

Największy odsetek przypadków grzybic skóry, bo około 70%, wywołuje Microsporum canis, natomiast za 20% odpowiada M. gypseum, a za 10% Trichophyton mentagrophytes. Grzyby drożdżopodobne z rodzaju Malassezia należą do zarazków oportunistycznych. Mogą być izolowane ze zdrowej skóry oraz powodować u psów zapalenie zewnętrznego przewodu słuchowego, warg, odbytu, skóry przestrzeni międzypalcowych i fałdów skórnych części twarzowej. U psów oprócz dermatofitów zakażenie skóry mogą wywołać Alternaria sp., Penicillium sp., Aspergillus fumigatus, Mucor sp., Cladosporium sp. i Fusarium sp. (10).

Charakterystyka grzybów z rodzaju Microsporum i Trichophyton

M. canis tworzy wielokomorową grzybnię i liczne makrokonidia z przegrodami, powstające bezpośrednio na strzępkach grzybni, oraz wewnątrzstrzępkowe chlamydospory. W mieszku włos otacza mankiet zarodników, a jego wylot zawiera strzępki i zarodniki grzyba. Makrokonidia M. gypseum formują na powierzchni włosa łańcuszki lub układają się w mozaikę.

Grzybnia Trichophyton mentagrophytes jest wielokomórkowa, mikrokonidia są okrągłe albo owalne, przybierają postać gron bądź kłosów, natomiast makrokonidia są maczugowate lub wrzecionowate. We włosach mikrokonidia układają się w łańcuszki, często otaczają włos, rzadziej do niego wnikają. Przyczyną grzybicy mogą być również T. mentagrophytes var. erinacei (12) oraz T. gypseum, T. fulvum i T. terrestrae bytujące w żyznej glebie (3, 11).

Patogeneza dermatomikoz

Dermatofity wykazują wybitne powinowactwo do keratyny, dlatego pasożytują w zrogowaciałych warstwach naskórka, włosach i pazurach. Kolonizacja głębszych warstw skóry przez grzyb jest hamowana przez stałe złuszczanie się naskórka, obecność w skórze związków chemicznych o działaniu przeciwgrzybiczym oraz miejscowe mechanizmy naturalnej odporności humoralnej, a także przez właściwości grzybobójcze makrofagów i odczyn zapalny (15).

Do rozkładu keratyny i penetracji do warstwy zrogowaciałej skóry dermatofity wykorzystują subtylizyny i metaloendoproteazy (fungalizyny) (16). Produkty przemiany materii dermatofitów działają immunosupresyjnie przez hamowanie odpowiedzi leukocytów jednojądrzastych na antygeny grzyba, natomiast mannany występujące w ścianie T. rubrum zaburzają proliferację keratynocytów (5).

Dermatofitozy o ostrym przebiegu są związane z powstaniem nadwrażliwości typu późnego, a te o przebiegu przewlekłym – z nadwrażliwością typu wczesnego, której towarzyszy wysokie miano przeciwciał w klasie IgE i IgG oraz produkcja cytokin przez leukocyty pomocnicze Th2 (16). W dermatofitozach rozwija się swoista odporność komórkowa i humoralna, przyspieszająca ustępowanie zmian chorobowych i będąca podstawą odporności ozdrowieńców na powtórne zakażenie. Odporność komórkowa odgrywa decydującą rolę w grzybicach skórnych. Zaangażowane są w niej makrofagi jako komórki efektorowe odpowiedzi immunologicznej, IFN-α i IFN-γ oraz drobnocząsteczkowe czynniki chemotaktyczne lub czynniki dopełniacza aktywowanego na drodze alternatywnej, uczestniczące w rozpoznaniu immunologicznym i chemotaksji. Nabyta odporność jest związana z intensywnością miejscowego zapalenia skóry wywołanego przez efektorowe mechanizmy odporności komórkowej. Nasilenie i czas trwania odporności nabytej w wyniku zakażenia pierwotnego zależą głównie od gatunku dermatofita.

Odpowiedź humoralna nie ma większego znaczenia w dermatofitozach. Przeciwciała odgrywają jedynie rolę pomocniczą. Ich funkcja sprowadza się do wspomagania fagocytozy, hamowania adhezji grzybni do komórek gospodarza i udziału w cytotoksyczności komórkowej zależnej od przeciwciał (ADCC) (8).

Medium dermatomikozy ryc1 opt

Ryc. 1. Ważnym czynnikiem ryzyka jest osłabienie odporności w następstwie chorób przebiegających z immunosupresją (cukrzyca, białaczka, nowotwory), stosowania leków immunosupresyjnych, długotrwałego podawania antybiotyków przeciwbakteryjnych (na zdjęciu widoczne typowe zmiany w postaci wyłysień i łusek).

Czynniki ryzyka

Dermatomikozy psów występują na całym świecie. Największy odsetek przypadków grzybic skórnych obserwuje się w klimacie ciepłym i wilgotnym. Jednym z najważniejszych czynników ryzyka są kontakty z psami chorymi, bezobjawowymi nosicielami i ozdrowieńcami oraz z zanieczyszczonymi zarodnikami grzybów pomieszczeniami, wybiegami, legowiskami, dywanami, ścianami, meblami, zabawkami oraz sprzętem do pielęgnacji, poskramiania i transportu zwierząt. Ważne są kontakty z glebą. Psy pasterskie oraz wykorzystywane w polowaniach (krótkowłose wyżły niemieckie, foks­teriery, labradory, owczarki niemieckie) częściej chorują na grzybice wywołane przez M. persicolor i M. gypseum, najprawdopodobniej w związku z częstszymi kontaktami z glebą zanieczyszczoną zarodnikami tych grzybów (1). Czynnikiem ryzyka są także kontakty z zakażonymi lub chorymi kawiami domowymi, królikami, gryzoniami i człowiekiem. Myszy i szczury bytujące w ośrodkach hodowlanych i schroniskach są rezerwuarem T. mentagrophytes. Przenosicielami zarodników dermatofitów są często koty, wszy, pchły, muchy i świerzbowce.

Ważnym czynnikiem ryzyka jest osłabienie odporności w następstwie chorób przebiegających z immunosupresją (cukrzyca, białaczka, nowotwory), stosowania leków immunosupresyjnych, długotrwałego podawania antybiotyków przeciwbakteryjnych. Do grzybic skórnych usposabiają urazy skóry, inwazje ektopasożytów, a także nadmierne zagęszczenie zwierząt. Istotny jest też stres związany z zabiegami hodowlanymi (odsadzanie miotów, wykonywanie tatuaży, wstawianie chipów) i zabiegami leczniczymi. Stres obniża mechanizmy odpornościowe na skutek zwiększonego wydzielania kortykosteroidów.

Medium dermatomikozy ryc2 opt

Ryc. 2. Czynnikiem ryzyka w dermatomikozach są także niedobory żywieniowe, zwłaszcza dotyczące białka, nienasyconych kwasów tłuszczowych, cynku, miedzi, żelaza, siarki oraz witamin, szczególnie witaminy A i H (na zdjęciu widoczny łuskostrup na grzbiecie nosa psa).

Medium dermatomikozy ryc3 opt

Ryc. 3. Największy odsetek przypadków grzybic skóry, bo około 70%, wywołuje Microsporum canis, natomiast za 20% odpowiada M. gypseum, a za 10% Trichophyton mentagrophytes (obraz mikroskopowy włosów zakażonych M. canis, widoczne zarodniki, pow. 100×, preparat niebarwiony).

następna strona>
1 2 >
OSTATNIO DODANE
Magister inżynier od zwierząt
Ukończyłeś studia weterynaryjne w 2025 roku? Skorzystaj z bonu edukacyjnego!
Certyfikowane Szkolenie  Gastroenterologia psów i kotów
„Oblicza weterynarii” – kampania, która oddaje głos lekarzom weterynarii
Doktorant UPWr opracował nową broń w walce ze zgnilcem amerykańskim
POLECANE ARTYKUŁY
Farmakologia i toksykologia
Opioidowa farmakoterapia bólu okołooperacyjnego u psów i kotów
Onkologia
Ośmioletnia suka z nawrotowym krwiomoczem
Hematologia
Zależne od rasy zmiany w obrazie krwi u psów i kotów. Cz. II
Choroby zakaźne
Grzybice narządowe kotów – aktualne dane
Onkologia
Dziesięć najczęstszych nowotworów u psów w Polsce
Chirurgia
Rany u małych zwierząt. Cz. III. Czemu rana się nie goi
Dermatologia
Toczniowe zniekształcenie pazurów u psów jako rzadka forma tocznia – rozpoznawanie i leczenie
Parazytologia
Motyliczka mięśniowa – możliwości rozpoznawania nowego zagrożenia
NEWSLETTER
OBSERWUJ NAS NA
NASZE PUBLIKACJE
  • Magazyn Weterynaryjny
  • Zamów prenumeratę
  • Weterynaria po Dyplomie
  • Zamów prenumeratę
  • Czytaj on-line Magazyn Weterynaryjny
  • Czytaj on-line Weterynaria po Dyplomie
  • Filmy
  • Rada Programowa Magazynu Weterynaryjnego


AKADEMIA PO DYPLOMIE WETERYNARIA
  • Termin i miejsce
  • Program
  • Koszty uczestnictwa
  • Rejestracja online


POMOC
  • Polityka prywatnosci
  • Zadaj pytanie
  • Logowanie i rejestracja
  • Regulamin
  • Metody płatności
  • Regulamin publikowania prac
  • Filmy Pomoc
  • Kontakt


KONTAKT

Medical Tribune Polska Sp. z o.o.
ul. Grzybowska 87
00-844 Warszawa
NIP: 521-008-60-45


801 044 415
+48 (22) 444 24 44
kontakt@magwet.pl
Nr konta: 13 1600 1068 0003 0102 0949 9001

Kontakt w sprawie reklam: magwet-reklama@medical-tribune.pl

Anuluj