Zwierzęta towarzyszące żyją coraz dłużej. Wynika to przede wszystkim z poprawy żywienia i opieki weterynaryjnej. Wydłużenie życia zwierząt sprawia, że coraz częściej występują u nich przewlekłe choroby, między innymi przewlekła choroba nerek. Jest ona nieodwracalna i postępująca, a zasadnicze znaczenie w jej leczeniu ma odpowiednie postępowanie żywieniowe.

Psy z przewlekłą chorobą nerek często wykazują zaburzenia metabolizmu wapnia i fosforu, które mają negatywny wpływ na przebieg choroby i skracają życie. Nerki uczestniczą w regulowaniu gospodarki wapniowo-fosforanowej. Centralne miejsce zajmują jednak przytarczyce, które wytwarzają parathormon. Zaburzenia metaboliczne mogą pojawić się we wczesnych etapach choroby, a częstość ich występowania wzrasta wraz z jej postępem. Według pewnych danych prawie 76% chorych psów wykazuje nadczynność przytarczyc, a ponad 68% ma hiperfosfatemię. Częstość występowania nadczynności przytarczyc wzrasta z ponad 36% w stadium 1. do 100% w stadium 4. choroby. W odniesieniu do hiperfosfatemii wartości te wynoszą odpowiednio 18 i 100% (6).

Hiperfosfatemia jest złym czynnikiem prognostycznym (22). Istnieje też związek między podwyższoną wartością iloczynu stężeń wapnia i fosforu a krótszym czasem przeżycia chorych psów. W badaniach dotyczących tego zagadnienia czas przeżycia psów, u których iloczyn stężeń wapnia i fosforu w surowicy krwi przekraczał 70 mg²/dl², wynosił mniej więcej półtora miesiąca. W pozostałych przypadkach przekraczał pięćset dni. Im bardziej zaawansowana choroba, tym wyższa jest wartość tego iloczynu (13).

Zaburzeniom gospodarki wapniowo-fosforanowej u psów z przewlekłą chorobą nerek towarzyszą zaburzenia metabolizmu witaminy D. Wykryto ujemną zależność między stężeniem fosforu a stężeniami metabolitów witaminy D we krwi chorych psów. Stężenia wszystkich analizowanych metabolitów witaminy D były znacznie niższe u psów w stadium 3. i 4. w porównaniu ze zdrowymi zwierzętami. Nie odnotowano istotnych różnic między psami zdrowymi a chorymi w stadium 1. i 2. (17).

Stężenie fosforu w dawce pokarmowej jest jednym z głównych czynników wpływających na zawartość tego pierwiastka w organizmie. Zmniejszenie podaży fosforu prowadzi do obniżenia jego stężenia we krwi. W badaniach przeprowadzonych na zdrowych psach stosowanie niedoborowej karmy przez 4-6 tygodni sprawiło, że stężenie fosforu w osoczu krwi uległo obniżeniu z ponad 4 do mniej niż 1,5 mg/dl (2). Nie bez znaczenia jest też dostępność biologiczna tego pierwiastka. Fosfor obecny w surowcach zwierzęcych w większym stopniu ulega wchłonięciu w przewodzie pokarmowym niż ten występujący w surowcach roślinnych (11).