Nowotwory łagodne występujące w obrębie układu moczowo-płciowego stanowią mniej niż 1% wszystkich przypadków nowotworów rozpoznawanych u suk. Choroba dotyka najczęściej zwierzęta powyżej 5. roku życia. W początkowym okresie rozwoju jest ona niezauważana przez właściciela, ponieważ powolny wzrost guza nie daje swoistych objawów. Dopiero upośledzenie czynności układu moczowo-płciowego skłania do wizyty u lekarza weterynarii (1). Nowotwory można usystematyzować w dwóch grupach – łagodne (mięśniak gładkokomórkowy, naczyniak, włókniak) oraz złośliwe (rak z nabłonka przejściowego, rak płaskonabłonkowy, naczyniakomięsak, włókniakomięsak oraz chłoniak) (2-4).

Mięśniak gładkokomórkowy jest najczęściej występującym nowotworem narządów układu moczopłciowego suk. Pojawia się głównie u starszych niesterylizowanych zwierząt około 10. roku życia (8). Najbardziej typową lokalizacją tych zmian są pochwa oraz macica, zdecydowanie rzadziej rozwija się on w obrębie cewki moczowej. Nie ma predylekcji rasowych z wyjątkiem samic owczarków niemieckich, u których występuje choroba dziedziczna – dermatofibroza guzowata i gruczolakorak torbielowaty nerek. U chorych osobników tego typu nowotwór towarzyszy uogólnionym zmianom guzowatym i torbielom w nerkach (8, 10).

Etiologia

Przyczyny powstawania mięśniaków gładkokomórkowych są do tej pory nieznane. Istnieją doniesienia o możliwym wpływie estrogenów na występowanie mięśniaków pochwy i przedsionka pochwy (nadwrażliwość komórek na estrogeny) (8). Podejrzewa się również wpływ progesteronu oraz urazów macicy.

Patologia

Mięśniak gładkokomórkowy (leiomyoma) zaliczany jest do nowotworów łagodnych, wywodzących się z mięśni gładkich. Rośnie wolno, nieinwazyjnie, nie daje przerzutów. Może ujawnić się w postaci licznych guzków obejmujących ścianę macicy (umiejscowionych podśluzówkowo, podsurowiczówkowo, śródmięśniowo) lub rzadziej jako jeden guz umiejscowiony w okolicy rogów, trzonu albo szyjki macicy. Bardzo rzadko rozwija się w szyjce pęcherza moczowego bądź cewce (12).

Rozpoznanie

Objawy kliniczne obecności mięśniaka gładkokomórkowego w obrębie układu rozrodczego i moczowego są nieswoiste i słabo wyrażone. Przez bardzo długi czas guzy mogą rosnąć bezobjawowo.

Wśród objawów klinicznych mogą się pojawić:

• wypływ z dróg rodnych (o różnym charakterze)
• powiększone powłoki brzuszne (przy guzach o dużych rozmiarach)
• zaburzenia związane z cyklem rujowym
• nietrzymanie moczu, częste oddawanie moczu
• skąpomocz
• utrudnione oddawanie kału
• w przypadku guzów pochwy mogą one być widoczne w przedsionku pochwy.