Żywienie jest jednym z najważniejszych czynników wpływających na stan zdrowia. Spora część konsultacji lekarsko-weterynaryjnych dotyczy chorób wątroby. Wątroba odgrywa kluczową rolę w różnych procesach metabolicznych, dlatego zaburzenia czynności tego narządu mogą mieć poważne konsekwencje zdrowotne. W dietoprofilaktyce i dietoterapii chorób wątroby zasadnicze znaczenie ma unikanie zarówno niedoboru, jak i nadmiaru składników odżywczych. Choroba wątroby może wiązać się z koniecznością istotnych zmian w diecie.

Funkcjonowanie wątroby ulega pogorszeniu wraz ze starzeniem się organizmu, dlatego u starszych psów wzrasta ryzyko choroby tego narządu. Według brytyjskich danych mediana wieku w momencie rozpoznania przewlekłego zapalenia wątroby wynosi 8 lat (od 7 miesięcy do 16 lat) (2). Z wiekiem dochodzi do zmian ekspresji genów regulujących szereg procesów fizjologicznych. Zagraniczni naukowcy zbadali próbki wątroby pobrane od psów młodych i w podeszłym wieku. Wykryto różnice w ekspresji ponad dwustu genów. Starsze psy charakteryzują się mniejszą ekspresją genów uczestniczących w metabolizmie ksenobiotyków i cholesterolu oraz w procesach regeneracji. Jednocześnie obserwuje się większą ekspresję genów związanych z procesami zapalnymi i stresem oksydacyjnym, który towarzyszy różnym chorobom wątroby (13).

Wpływ żywienia na wątrobę od dawna budzi duże zainteresowanie naukowców. Początkowo badano skutki niedoborowego żywienia. Dowiedziono, że niedobór białka w diecie psów może spowodować zaburzenia czynności tego narządu. Wątroby psów z niedoborem białka mają obniżoną zawartość tego składnika. Jednocześnie następuje wzrost zawartości wody. Stosowanie dawki pokarmowej ubogiej w białko może doprowadzić do hipoalbuminemii (5).

Niedobór białka w organizmie powoduje obniżenie zawartości siarki w wątrobie. Wynika to z niedoboru aminokwasów siarkowych, między innymi metioniny. Stężenie siarki ulega obniżeniu w większym stopniu niż stężenie azotu (16). Metionina jest aminokwasem, który działa ochronnie na wątrobę. Jej niedobór może zwiększyć ryzyko uszkodzenia tego narządu przez szkodliwe substancje. Podanie metioniny psom z niedoborem białka ogranicza skutki narażenia wątroby na działanie substancji toksycznych (8).

Długotrwałe głodzenie może spowodować stłuszczenie wątroby. W warunkach eksperymentalnych wywołano w ten sposób stłuszczenie wątroby u szczeniąt rasy yorkshire terrier. Jednocześnie wykryto hipoglikemię (25). Stłuszczenie wątroby może być też spow...