Straty zarodkowe są jedną z głównych przyczyn obniżenia wskaźnika zacieleń w stadach krów mlecznych (18). Wyróżnia się przy tym wczesną i późną obumieralność zarodków. Jest to zależne od tego, czy dochodzi do niej przed, czy po wysłaniu przez zarodek biochemicznego sygnału antyluteolitycznego, którym u bydła jest interferon τ (tau). Jego działanie polega na powstrzymaniu wydzielania prostaglandyny F2α przez błonę śluzową macicy, co w konsekwencji zapobiega luteolizie (rozpoczynającej się w 16.-17. dniu cyklu) i ciałko żółte nie ulega regresji (od tego czasu nazywamy je ciałkiem żółtym ciążowym). Warunkuje to utrzymanie ciąży.

Zarodek bydlęcy wydziela interferon τ od 12. do 38. dnia życia (1). Jeżeli zatem obumiera, zanim zdąży zasygnalizować swoją obecność matce, który to proces nazywamy matczynym rozpoznawaniem ciąży, jest to wczesna obumieralność. Jeśli natomiast ginie po rozpoczęciu wydzielania interferonu, wówczas jego śmierć zaliczamy do późnej obumieralności zarodkowej. Po zakończeniu okresu zarodkowego, co ma miejsce około 45. dnia ciąży (23), mówi się już o śmierci płodu.

Wczesna obumieralność zarodkowa (przed matczynym rozpoznaniem ciąży) nie wpływa na długość cyklu rujowego, podczas gdy późniejsza powoduje wydłużenie okresu międzyrujowego. Badania przeprowadzone u jałówek wykazały, że właśnie wczesna obumieralność (w pierwszych dwóch tygodniach ciąży) jest przyczyną najwyższych strat, szacowanych na 22% zarodków (5). Wśród przyczyn wymienia się morfogenetyczne wady zarodków, w tym z ekspresją genów letalnych albo brakiem odpowiedniej ekspresji genów ważnych dla rozwoju, oraz aberracje chromosomowe powodujące zaburzenia rozwojowe. Szkodliwe wpływy środowiska mogą wykazywać bezpośrednie działanie embriotoksyczne, ale mogą działać jeszcze wcześniej, uszkadzając gamety, a zarodki powstałe z ich udziałem wykazują obniżony potencjał rozwojowy.

Bardzo często obumieralność zarodków, przede wszystkim wczesna, ze względu na to, że umyka powszechnie stosowanym metodom diagnostycznym, stanowi jeden z możliwych czynników tzw. niepłodności o nieznanej przyczynie (sterilitas e causa ignota), do której zalicza się także podkliniczne zapalenie błony śluzowej macicy (11) oraz niektóre zaburzenia owulacji (13). Te okoliczności powodują, że takie krowy przejawiają normalny cykl rujowy i są parokrotnie nieskutecznie unasieniane, dlatego bywają nazywane powtarzającymi (ruję) – ang. repeat breeders.

Części strat zarodkowych nie można zapobiec, gdyż przyczyny ich nie są możliwe do przewidzenia albo wyeliminowania. Przykładem są pewne wady morfogenetyczne lub toksyny pojawiające się nagle w środowisku. Niemniej jednak podejmuje się działania ma...