Nietrzymanie moczu to choroba opisywana zwykle u suk, chociaż ostatnio coraz częściej jest stwierdzana również u samców. Może stanowić zarówno problem pierwotny związany z wadami wrodzonymi (głównie anatomicznymi), jak i problem wtórny, wynikający z zaburzeń nabytych. W niniejszym artykule przeanalizujemy przyczyny, predyspozycje oraz możliwości lecznicze w odniesieniu do przypadków występowania nietrzymania moczu u samców oraz niekastrowanych suk.

Nietrzymanie moczu (NM) (łac. incontinentio urinae) definiowane jest jako zaburzenie powstrzymywania mikcji, wyrażone mimowolnym wypływem moczu z cewki moczowej w fazie spoczynku. Może mieć charakter stały lub okresowy oraz różny stopień nasilenia – od niewielkich wypływów podczas pełnej relaksacji (w nocy) po wypływ obfity, pojawiający się o różnych porach dnia, z jednocześnie zachowanymi aktami prawidłowej mikcji.

Fizjologiczny proces oddawania moczu składa się z dwóch faz – fazy gromadzenia moczu i fazy jego wydalania. Podstawowe ośrodki kierujące odruchem wydalania moczu znajdują się w rdzeniu kręgowym – współczulny w odcinku lędźwiowym, odpowiadający za fazę gromadzenia moczu, i przywspółczulny w odcinku krzyżowym, odpowiadający za fazę wydalania moczu. Ponadto dużą rolę w regulacji czynności pęcherza moczowego odgrywają ośrodki podkorowe. Bodźce parasympatyczne inicjują skurcz mięśnia wypieracza (m. detrusor vesicae) przy jednoczesnym zmniejszeniu napięcia mięśni szyjki pęcherza i cewki (11). Skurcz wypieracza i właściwe zwiotczenie cewki są warunkiem prawidłowej mikcji.

Wśród przyczyn nietrzymania moczu wyróżniamy dwie grupy – przyczyny pochodzenia neurogennego i nieneurogennego (tab. I). Prawidłowe określenie przyczyny i skuteczne postępowanie terapeutyczne jest istotne z punktu widzenia poprawy dobrostanu pacjenta i komfortu właściciela. Pozwala uniknąć takich następstw jak nawracające zakażenia wstępujące dróg moczowych, odparzenia i zapalenia skóry, a w skrajnych, bardzo uciążliwych przypadkach również eutanazji zwierzęcia (9). Nietrzymanie moczu pochodzenia neurogennego rzadko występuje jako samodzielne zaburzenie. Najczęściej związane jest z nieprawidłowościami krzyżowego odcinka rdzenia kręgowego, który reguluje fazę wypierania moczu. Problemy mogą wynikać ze złamania kości krzyżowej, urazu splotu miednicznego, choroby krążków międzykręgowych, nowotworów albo wad rozwojowych kości krzyżowej.

Wśród nieneurogennych przyczyn nietrzymania moczu najczęstsza jest niewydolność zwieracza cewki moczowej (USMI, urethral sphincter mechanism incompetence). Jest to zaburzenie wrodzone bądź nabyte, często diagnozowane u dorosłych psów obu płci. Sta...