Leiszmanioza jest chorobą pasożytniczą występującą endemicznie m.in. na terenie krajów Basenu Morza Śródziemnego. W związku ze zmianami klimatu oraz wzmożoną turystyką jest coraz częściej notowana u zwierząt w Europie Środkowej. Inkubacja choroby może trwać nawet kilka lat, a pacjenci mogą wytworzyć odporność, być nosicielami bezobjawowymi lub rozwinąć chorobę z bardzo zróżnicowanymi objawami. W związku z powyższym w niniejszym artykule przedstawiono schemat postępowania z pacjentem z podejrzeniem leiszmaniozy.

Wstęp

Leiszmanioza psów to choroba powodowana przez pierwotniaki z rodzaju Leishmania (9). Pasożyt jest przenoszony przez owady krwiopijne z rodzaju Phlebotomus. Głównym rezerwuarem Leishmania infantum są psy, a na obszarach endemicznych seroprewalencja u tego gatunku może wynosić ponad 30% (7). Na skutek rosnącej mobilności psów w ramach ruchu turystycznego oraz adaptacji wektorów do nowych nisz ekologicznych strefa występowania leiszmaniozy rozszerza się na kraje Europy Zachodniej (północne Włochy, Niemcy, Holandia) (4, 7, 13, 22). W poprzedniej części artykułu (MW 4/2021) opisano etio­logię i patogenezę choroby oraz objawy kliniczne zaobserwowane u 30 psów naturalnie zarażonych Leishmania infantum, pochodzących z obszaru Lacjum we Włoszech. W drugiej części artykułu przedstawiamy schematy diagnostyczne, lecznicze i profilaktykę stosowaną w krajach endemicznego występowania leiszmaniozy u psów.

Diagnostyka

Przy podejrzeniu leiszmaniozy standardowa konsultacja w gabinecie weterynaryjnym powinna zostać rozszerzona o szczegółowy wywiad z naciskiem na podróże odbyte przez zwierzę. W badaniu klinicznym należy zwrócić szczególną uwagę na kondycję i umięśnienie zwierzęcia oraz dokładną palpację wszystkich węzłów chłonnych dostępnych do badania. Dodatkowo zaleca się szczegółowe oględziny okrywy włosowej oraz skóry w celu wykluczenia ewentualnych zmian skórnych i wyłysień. W przypadku pobytu pacjenta w krajach endemicznego występowania Leishmania infantum badanie krwi oraz badanie serologiczne powinny zostać wykonane nawet gdy pacjent nie wykazuje jakichkolwiek objawów. Oprócz badania morfologicznego i biochemicznego zaleca się badanie ogólne moczu z oceną osadu.

Badania laboratoryjne

Główne powody wdrożenia diagnostyki w kierunku inwazji L. infantum to:

• objawy kliniczne u psa mogące wskazywać na leiszmaniozę
• wykluczenie inwazji u psów bezobjawowych żyjących na terenach endemicznych lub powracających z takich terenów (tzw. badanie screeningowe), które:
  • są dawcami krwi
  • są reproduktorami
  • mają zostać zaszczepione przeciwko leiszmaniozie.