Dysplazje mieszków włosowych są dość rzadką przyczyną wyłysień o charakterze niezapalnym występującą u psów. Wiążą się one ze zmianami w strukturze mieszka włosowego, które w konsekwencji prowadzą do wyłysień. Dysplazje mogą mieć związek z kolorem włosa lub też nie. Do najlepiej poznanych należą wyłysienie z rozrzedzeniem koloru (pigmentu) oraz dysplazja mieszków włosów czarnych.

Dysplazje mieszkowe związane z kolorem włosa

Łysienie z rozrzedzeniem koloru (ang. color dilution alopecia) oraz dysplazja mieszków włosów czarnych (black hair folicular dysplasia) to rzadko spotykane zaburzenia okrywy włosowej prowadzące wraz z upływem czasu do wyłysień. Postawienie właściwej diagnozy jest w tym przypadku bardzo ważne, gdyż nie dysponujemy tu leczeniem, które mogłoby wpłynąć na przebieg choroby. W przypadku dysplazji mieszków włosów czarnych psy dwukolorowe lub trzykolorowe tracą włosy jedynie na obszarach, gdzie zlokalizowane są włosy czarne. Natomiast w przypadku wyłysień z rozrzedzeniem barwy włosa zaburzeniem objęte są włosy jaśniejsze – błękitne (rozrzedzenie koloru czarnego) oraz płowe (rozrzedzenie koloru brązowego).

Etiopatogeneza

Przyczyna obu jednostek chorobowych nie jest do końca poznana. Podejrzewa się podłoże dziedziczne – autosomalne recesywne. W obrębie pigmentowanej łodygi włosa obecne są nieprawidłowe, duże ziarnistości melaniny, które mogą prowadzić do uszkodzenia włosa. W łysieniu z rozrzedzeniem koloru kluczową rolę odgrywają geny odpowiedzialne za kolor włosa. Geny te lokalizują się w rejonie oznaczanym powszechnie jako D (tzw. locus D, od ang. dilution – rozrzedzenie). Włosy z rozrzedzonym pigmentem mają większe ziarnistości pigmentu – makromelanosomy. Struktura oskórka ulega uszkodzeniu, co powoduje łamliwość łodygi włosa. Mimo że włosy są jaśniejsze (rozrzedzone) w kolorze, zawierają tyle samo albo więcej melaniny niż włosy czarne lub brązowe. Chore psy mają zaburzony proces transportu oraz przechowywania melaniny. Liczne i duże ziarnistości melaniny obserwuje się zarówno w keratynocytach warstwy podstawnej, komórkach macierzy włosa, jak i w łodygach. Również komórki macierzy włosa mogą być uszkodzone wskutek cytotoksycznego działania prekursorów melaniny, co prowadzi do ustania wzrostu włosa i dysplazji mieszkowej.

Objawy kliniczne

Dysplazja mieszków włosów czarnych stwierdzana jest dość często u następujących ras: border collie, basset, papillon, saluki, beagle, parson russel terrier, cavalier king charles spaniel, jamnik, gordon seter, münsterländer, pointer. Szczenięta do...