W okolicy okołoodbytowej może występować wiele rodzajów nowotworów, na przykład chłoniaki, mięsaki tkanek miękkich, mięśniakomięsaki prążkowane, raki płaskonabłonkowe i guzy z komórek tucznych. W artykule szczególną uwagę zwrócimy na te, które występują wyłącznie lub głównie w tym obszarze, czyli gruczolaka łojowego, gruczolakoraka okołoodbytowego i raka gruczołów apokrynowych zatok przyodbytowych.

Gruczolak łojowy, gruczolakorak okołoodbytowy i rak zatok okołoodbytowych

Guzy wywodzące się z gruczołów łojowych okolicy okołoodbytowej należą do najczęstszych nowotworów skóry u psów. Stanowią 4/5 wszystkich guzów okolicy odbytu. Częściej występują łagodne gruczolaki łojowe okołoodbytowe, podczas gdy nowotwory złośliwe (gruczolakorak) są mniej rozpowszechnione – rozpoznaje się je u 3-17% psów z nowotworami gruczołów łojowych.

Gruczolaki łojowe najczęściej stwierdza się u niekastrowanych samców, u suk wyłącznie po sterylizacji. Suki mają mniejsze gruczoły łojowe w stosunku do samców, dodatkowo te niesterylizowane chronione są przez wysokie stężenie estrogenów, które hamuje rozwój tego typu nowotworu. Rasy, u których częściej występuje ten nowotwór, to m.in. husky, pekińczyki, shih tzu, spaniele, buldogi angielskie, samojedy i beagle.

Gruczolakoraki rozwijają się na ogół u niekastrowanych lub późno kastrowanych samców. Dają przerzuty do lokalnych węzłów chłonnych, rzadziej do płuc.

Rak zatok okołoodbytowych wywodzi się z apokrynowych gruczołów zatok okołoodbytowych. W około 75% przypadków występuje u starszych suk, w pozostałych 25% u kastrowanych samców. W 25-53% przypadków towarzyszy mu hiperkalcemia paranowotworowa. Rasy predysponowane to jamnik, cocker spaniel, owczarek niemiecki, labrador retriever, golden retriever. Nowotwór ten daje przerzuty do węzłów chłonnych podlędźwiowych, rzadziej do płuc (po ponad pół roku).

Objawy kliniczne i wygląd zmian

Nowotwory gruczołów łojowych występują najczęściej w okolicy odbytu, ale również w każdej innej lokalizacji typowej dla tych gruczołów (napletek, gruczoł ogonowy, uda, moszna, okolica lędźwiowo-krzyżowa, skóra głowy i stóp). Guzy okołoodbytowe najczęściej wykrywane są przypadkowo podczas zabiegów pielęgnacyjnych. Oprócz zmiany wyglądu okolicy odbytu powodują dyskomfort pacjenta. Może dochodzić do powierzchownych owrzodzeń, urazów mechanicznych, bolesności, zaburzeń w defekacji oraz objawów zatkania zatok przyodbytowych. Guzy mogą być pojedyncze lub mnogie, obejmujące cały obwód odbytu.

Gruczolaki w odróżnieniu od gruczolakoraków rosną powoli (miesiącami lub latami). Są niebolesne, nie powodują objawów ogólnych, są przesuwalne względem podłoża i dobrze odgraniczone. Gruczolakoraki rosną szybko i ulegają powierzchownym owrzodzenio...