Hiperadrenokortycyzm (zespół Cushinga) i niedoczynność tarczycy (hipotyreoidyzm) to dwie najczęściej diagnozowane choroby endokrynologiczne psów. Hiperadrenokortycyzm (HAC) spowodowany jest długotrwałą i nieprawidłową nadprodukcją kortyzolu i z reguły dotyka psy w średnim i starszym wieku. Niedoczynność tarczycy związana jest ze zbyt niskim stężeniem tyroksyny i trójjodotyroniny w organizmie, przede wszystkim na tle pierwotnym (uszkodzenie tarczycy), rzadziej wtórnym (niedoczynność przysadki) i również dotyczy głównie psów w drugiej połowie życia. Choroby mają różną etiologię, obraz kliniczny oraz wyniki badań laboratoryjnych, mogą jednak być łudząco do siebie podobne.

Choroby endokrynologiczne stanowią ważny problem wśród psich i kocich pacjentów. Dzięki poszerzeniu oferty badań laboratoryjnych i zwiększeniu dostępu do laboratoriów weterynaryjnych w ciągu ostatnich kilkunastu lat coraz częściej diagnozowani są pacjenci z zaburzeniami hormonalnymi. Wśród psów są to głównie pacjenci z hiperadrenokortycyzmem (zespół Cushinga) lub niedoczynnością tarczycy (1, 2, 5). Nadal jednak właściwe rozpoznanie choroby endokrynologicznej może stanowić wyzwanie dla lekarza weterynarii. Wynika to między innymi z szerokiej gamy objawów klinicznych oraz chorób współistniejących, które mogą symulować w obrazie laboratoryjnym niedoczynność tarczycy lub zespół Cushinga (tab. I). Celem poniższego artykułu jest zwrócenie uwagi na najczęstsze problemy diagnostyczne, jakie można napotkać u psa z jedną z powyższych chorób, na podstawie własnych przypadków klinicznych.

Zachowanie i wygląd psa

W przypadku obu omawianych chorób opiekunowie zwierząt zauważają ich wyraźne posmutnienie i osłabienie (12). Wzrost wydzielania glikokortykoidów w zespole Cushinga powoduje zanik mięśni, głównie w wyniku zahamowania syntezy białek, co w konsekwencji prowadzi do niechęci zwierząt do ruchu (1). Bardzo rzadko możliwy jest przerost mięśni, spowodowany utrzymującym się skurczem mięśni (miotonią), przede wszystkim w kończynach miednicznych. Skutkuje to sztywnym i utrudnionym poruszaniem się. Zgłaszane przez właścicieli nietolerancja wysiłkowa, niemożność wskakiwania psa do samochodu, wchodzenia po schodach czy niechęć do długich spacerów wynikają również z zahamowania czynności pompy sodowo-potasowej (Na⁺K⁺ATP-azy) w mięśniach szkieletowych (18). Podobne zjawisko pojawia się u psów w niedoczynności tarczycy. Zwierzęta chętniej polegują, przy czym przy niedoczynności tarczycy starają się wybierać miejsca cieplejsze ze względu na upośledzoną termoregulację (20).