Chłoniaki i białaczki limfatyczne u psów są bardzo częstą przyczyną konsultacji onkologicznej. W ciągu ostatnich dekad obserwuje się zwyżkową tendencję zapadalności na te choroby. Szacuje się, że obecnie każdego roku na nowotwory układu chłonnego zapada około 100 osobników na 100 tysięcy psów. Zidentyfikowano wiele predyspozycji rasowych, m.in. u ras popularnych w Polsce, takich jak boksery, rottweilery, buldogi, dobermany, golden retrievery, berneńskie psy pasterskie, labradory i teriery szkockie (1, 2).

Aby prawidłowo identyfikować te przypadki i odpowiednio podchodzić do ich leczenia, diagnostyka powinna odbywać się zawsze w dwóch wymiarach, obejmujących ustalenie stopnia zaawansowania choroby i typu histologicznego lub cytologicznego nowotworu oraz jego immunofenotypu. Stadia zaawansowania chłoniaków u psów przedstawiono w  tab. I. Narzędzia służące do ustalenia stadium choroby są bardzo różne. Poza badaniem klinicznym obejmują badania laboratoryjne krwi, w tym ocenę rozmazu krwi, badania obrazowe, takie jak TK, USG i RTG jamy brzusznej i klatki piersiowej, rezonans magnetyczny (postać nerwowa chłoniaka), oraz badania cytologiczne i histopatologiczne próbek pobranych z narządów wewnętrznych, skóry i węzłów chłonnych. Im szerszy jest zakres przeprowadzonych badań, tym bardziej precyzyjne informacje o stadium choroby otrzymujemy. Prawdopodobnie na skutek zaniechania niektórych badań (z uwagi na inwazyjność, koszty) powszechnie spotykamy się z niedoszacowaniem stadium choroby lub pochopnym stwierdzeniem pełnej remisji.

Zaproponowany przez Światową Organizację Zdrowia system klasyfikacji nowotworów hematologicznych u ludzi został przyjęty również w medycynie weterynaryjnej. System ten jest oparty na ocenie morfologicznej i immunofenotypie. Klasyfikacja ta obejmuje wiele podtypów chłoniaków i białaczek, z których najczęściej występujące u psów to przewlekła i ostra białaczka limfoidalna (T-/B-komórkowa), chłoniak rozlany z dużych limfocytów B, chłoniak z obwodowych komórek T, chłoniak strefy marginalnej węzła chłonnego B-komórkowy, chłoniak strefy T węzła chłonnego.

Cytometria przepływowa zlicza komórki, określając jednocześnie ich wielkość oraz wewnętrzną złożoność/ziarnistość. Badanie to umożliwia też ustalenie immunofenotypu komórek oraz stopnia ich zróżnicowania. Wraz z obrazem klinicznym i wynikami innych badań dopełnia całości diagnozy, czasem obrazując chorobę w rzadkich momentach transformacji lub nietypowych postaciach.

Pacjent 1.

Pies rasy beagle, 9-letnia kastrowana samica, został zgłoszony na konsultację onkologiczną z powodu wykrycia chłoniaka w wycinkach pobranych z powierzchni błony śluzowej języka. W badaniu klinicznym stwierdzono także umiarkowane powiększenie obwod...