Gruczoł krokowy jest jedynym gruczołem płciowym dodatkowym u psa, u tego gatunku nie występują bowiem gruczoły pęcherzykowe ani opuszkowo-cewkowe. Jest on owalną strukturą o budowie zrazikowej, składającą się z dwóch płatów, pomiędzy którymi znajduje się bruzda pośrodkowa. Zlokalizowany jest w jamie miednicznej, grzbietowo do spojenia łonowego, brzusznie do odbytnicy i doogonowo od pęcherza moczowego, gdzie na wysokości jego szyjki praktycznie całkowicie otacza cewkę moczową. Otoczony jest łącznotkankową torebką, która w postaci beleczek wnika w miąższ gruczołu i dzieli go na zraziki. Wnętrze torebki wypełnione jest tkanką gruczołową o charakterze pęcherzykowo-cewkowym, wyścieloną nabłonkiem wydzielniczym (5), którego rolą jest produkcja I i III frakcji nasiennej (16).

U niekastrowanych psów gruczoł krokowy przez całe życie ulega rozrostowi i przerostowi pod wpływem androgenów produkowanych przez jądra. Dlatego też u większości samców niepoddanych kastracji chirurgicznej lub chemicznej wystąpią histologiczne objawy łagodnego przerostu/rozrostu prostaty (BPH – Benign Prostatic Hyperplasia), zazwyczaj w wieku powyżej sześciu lat (3). Zmiany histologiczne nie zawsze przekładają się na objawy kliniczne. Ten zależny od androgenów rozrost może być jednak przyczyną powikłań. Predysponuje prostatę do zakażeń i powstawania torbieli, które mogą wiązać się z szeregiem objawów – od łagodnego dyskomfortu lub pogorszenia jakości nasienia do bardzo bolesnej i zagrażającej życiu choroby (6).

Do najczęstszych zaburzeń w obrębie gruczołu krokowego psa, z którymi spotykamy się w codziennej praktyce, należą: BPH, zapalenie, torbiele, ropnie, metaplazja płaskonabłonkowa i nowotwory (6) (tab. I). Wspomniane jednostki chorobowe często charakteryzują się  podobnymi objawami. Z tego powodu diagnostyka różnicowa chorób prostaty może stanowić wyzwanie.

Znaczna część klinicystów w przypadku wątpliwości kieruje pacjenta na konsultację specjalistyczną. Nie zawsze jednak mamy możliwość odesłania pacjenta do kliniki zajmującej się diagnozowaniem chorób układu rozrodczego. Niniejsze opracowanie przedstawia propozycję postępowania diagnostycznego w przypadku zaburzeń w obrębie gruczołu krokowego, zaczynając od prostych metod, a kończąc na tych najbardziej zaawansowanych (ryc. 1).

Badanie kliniczne

Wywiad

Pacjent, który trafia do gabinetu weterynaryjnego z chorobą prostaty, najczęściej wykazuje nieswoiste objawy. Informacje uzyskane podczas zbierania wywiadu mogą jednak zasugerować nam choroby toczące się w obrębie gruczołu krokowego. Taśmowaty kał...