Badania radiograficzne od wielu lat wykorzystywane są przez hodowców psów w celu wyboru do rozrodu osobników nieobciążonych chorobami lub wadami dziedzicznymi. Zgodnie z zaleceniami Związku Kynologicznego w Polsce psy określonych ras podlegają takim badaniom w kierunku dysplazji biodrowej. Wielu hodowców w celu podniesienia jakości prowadzonej przez siebie hodowli dodatkowo przeprowadza badania radiograficzne, aby wykluczyć dysplazję łokciową lub osteochondrozę oddzielającą stawu ramiennego. W ostatnich latach coraz częściej padają pytania o badania radiograficzne kręgosłupa u rasowych psów przeznaczonych do hodowli. Jest to temat dość kłopotliwy.

W Polsce nie obowiązują żadne oficjalne wymagania dotyczące oceny kręgosłupa u psów rasowych. Takie wymagania występują tylko w niektórych krajach, w wybranych klubach psów rasowych. Zdarza się, że protokoły badań radiograficznych, systemy oceny i związane z tym zasady podejmowania decyzji o dopuszczeniu do hodowli różnią się pomiędzy organizacjami hodowlanymi nawet w obrębie danej rasy. Co więcej, w publikacjach naukowych można znaleźć wiele propozycji oceny wybranych chorób, które nie zostały wykorzystane przez organizacje hodowlane. Tak było na przykład w przypadku schematu oceny przejściowego kręgu lędźwiowo-krzyżowego zaproponowanego przez Damur-Djuric albo systemu oceny półkręgów zaproponowanego przez Felsenberg i Kalender.

Pamiętając o powyższych problemach, autorzy przedstawią wybrane, przykładowe protokoły badania radiograficznego kręgosłupa stosowane w różnych programach hodowlanych.

Zainteresowanie hodowców dotyczy przede wszystkim czterech chorób kręgosłupa:

1. choroby krążka międzykręgowego (ang. intervertebral disc disease, IVDD, IDD)

2. spondylozy (ang. spondylosis deformans, niem. Spondylose)

3. półkręgu (ang. hemivertebra)

4. lędźwiowo-krzyżowego kręgu przejściowego (ang. lumbosacral transitional vertebra – LTV, niem. lumbosakraler Übergangswirbel – LS-LÜW, LÜW).

Duńscy hodowcy od prawie 20 lat mają możliwość wykonywania badania radiologicznego kręgosłupa w celu wykrycia choroby krążka międzykręgowego u jamników. Liczba zwapniałych krążków nazywana jest liczbą K. Wykazano, że odziedziczalność liczby K jest wyższa w porównaniu z odziedziczalnością dysplazji biodrowej lub łokciowej. Programy badań przesiewowych IDD zostały wdrożone również w Norwegii, Szwecji, Finlandii, Australii i Wielkiej Brytanii. Badaniom podlegają wszystkie rasy i odmiany jamników, a w Finlandii również bichon hawański, cocker spaniel, coton de tuléar, buldog francuski, pekińczyk, skye terrier, szwedzki vallhund, spaniel tybetański, welsh corgi – cardigan i pembroke. Badany jest kręgosłup od drugiego kręgu szyjnego do pierwszego kręgu krzyżowego. W przypadku standardowych jamników oznacza to konieczność wykonania co najmniej pięciu ekspozycji (dla ras miniaturowych co najmniej czterech ekspozycji) (ryc. 1).