Strongyloidoza zaliczana jest do tzw. zaniedbanych chorób tropikalnych. Strongyloides stercoralis jest pasożytniczym nicieniem jelitowym występującym u ludzi i psów na całym świecie. Mimo że w Europie Środkowej nie jest często spotykany, zarażenie S. stercoralis u psów może wystąpić i powinno być brane pod uwagę w diagnostyce różnicowej zapalenia jelit oraz chorób układu oddechowego, szczególnie u szczeniąt i zwierząt z obniżoną odpornością. Ponieważ rutynowe metody diagnostyczne mają niską czułość w wykrywaniu tego pasożyta, częstość występowania, jak również znaczenie kliniczne S. stercoralis u psów mogą być niedoszacowane.

Węgorek jelitowy (Strongyloides stercoralis) jest małym nicieniem z rzędu Rhabditida, który pasożytuje w jelicie cienkim lub rzadziej w płucach (5, 26, 28). W odróżnieniu od innych przedstawicieli węgorków S. stercoralis ma dość szeroki zakres żywicieli, do których należą głównie ludzie i psy, ale też małpy oraz koty. U tych ostatnich występowanie tego gatunku węgorka było do niedawna dyskusyjne, gdyż uważano, że koty są żywicielami tylko S. tumefaciens oraz niepatogennych gatunków S. planiceps i S. felis (26, 30).

S. stercoralis został po raz pierwszy wykryty w 1876 roku w kale żołnierzy francuskich pełniących służbę w Wietnamie, a jego pełny cykl rozwojowy został opisany dopiero w latach 30. XX wieku (7, 22). Strongyloidoza ludzi dotyczy głównie obszarów zwrotnikowych i podzwrotnikowych Azji, Afryki, obu Ameryk i Oceanii, gdzie częstość występowania wynosi 10-60%. Na świecie zarażonych jest minimum 100 mln ludzi, natomiast w Europie, która uważana jest za obszar o niskiej endemiczności, większość zachorowań ludzi odnotowano w Hiszpanii, we Włoszech i Francji, jak również w kilku innych krajach, takich jak Włochy, Słowacja czy Chorwacja (18, 27). W Polsce u ludzi notuje się od kilku do kilkudziesięciu przypadków węgorczycy rocznie (2). U psów najwięcej przypadków inwazji S. stercoralis odnotowano we Włoszech (18). Najnowsze dane epidemiologiczne wskazują na coraz częstsze występowanie tej inwazji u psów w Austrii, Szwajcarii czy Wielkiej Brytanii (8, 18, 23, 28). Mimo upływu czasu niektóre aspekty rozwoju i epidemiologii tego pasożyta są w dalszym ciągu niejasne i wywołują kontrowersje albo są utrwalonymi mitami będącymi skutkiem wyciągania wniosków na zasadzie analogii z innymi przedstawicielami rodzaju Strongyloides (19).

Charakterystyka morfologiczna i rozwój

Rozwój węgorków różni się zasadniczo od innych nicieni, a ta unikalność wyraża się przede wszystkim występowaniem dwóch pokoleń – pasożytniczego i wolno żyjącego (ryc. 1). Pasożytnicze, partenogenetyczne (dzieworodne) samice osiągają 2-2,8 mm dług...