Zwiększone pragnienie oraz wytwarzanie moczu często występują u małych zwierząt. Polidypsję definiuje się jako spożycie płynów powyżej 90-100 ml/kg/dzień u psów i powyżej 45 ml/kg/dzień u kotów. Wielomocz (poliuria) jest natomiast określany zarówno u psów, jak u kotów jako wydalanie moczu powyżej 50 ml/kg/dzień. Zdrowy pies lub kot wypija w ciągu dnia około 20-90 ml płynów/kg, w zależności od rodzaju pokarmu. Norma wydalania moczu waha się między 20 a 45 ml/kg/dzień. Nadmierne pragnienie i wydalanie moczu zazwyczaj występują w tym samym czasie, dlatego w literaturze używana jest nazwa zespół poliurii i polidypsji (PU/PD). Istotne diagnostycznie jest określenie, która składowa jest pierwotna, a która wtórna. PU/PD może wystąpić jako objaw różnych chorób, które zostaną przedstawione później (1-6).

Najczęściej to wielomocz jest objawem występującym jako pierwszy, a polidypsja pojawia się wtórnie w wyniku mechanizmów kompensacyjnych. Zdolność zagęszczania oraz rozcieńczania moczu, w konsekwencji zmiany objętości płynu pozakomórkowego, jest u szczeniąt i kociąt ograniczona. Ponadto młode zwierzęta mają ogólnie wyższe zapotrzebowanie na wodę oraz większe jej straty jako skutek perspiracji, czyli wymiany gazowej przez skórę. Wszystkie te czynniki predysponują je do gwałtownego odwodnienia, które jest stanem zagrożenia zdrowia i życia młodego osobnika.

Warto wyróżnić rodzaje wielomoczu, ponieważ ze względu na warunki oraz potrzeby organizmu w danym momencie nie zawsze jest on zjawiskiem niepożądanym. Poliuria powinna pojawić się w przypadku gdy zwierzę pobierze zwiększoną ilość wody. Patologiczny jest natomiast wielomocz, który występuje u pacjenta z odwodnieniem.

Aby ocenić znaczenie kliniczne wielomoczu u danego pacjenta, należy przeprowadzić wywiad, zbadać go klinicznie oraz ocenić właściwości samego moczu. Szczegółowy opis badań diagnostycznych zostanie przedstawiony na końcu artykułu.

Klasyfikacja wielomoczu

1. Wielomocz fizjologiczny występuje najczęściej i zazwyczaj jest kompensacyjną reakcją organizmu na spożycie zwiększonej ilości płynów.

2. Wielomocz farmakologiczny pojawia się u zwierząt po dużym spożyciu soli, a także po podaniu leków moczopędnych, glikokortykosteroidów, fenytoiny, syntetycznych hormonów tarczycy. Powoduje go również pozajelitowe podawanie płynów.

3. Wielomocz patologiczny jest skutkiem zwiększonej diurezy, której przyczyny mogą być bardzo zróżnicowane i zostaną szczegółowo przedstawione poniżej (1, 7).

Fizjologia wydalania moczu