Rozpatrując choroby skóry, w których główną rolę odgrywają eozynofile, zazwyczaj w pierwszym rzędzie myślimy o kotach, w szczególności o charakterystycznym dla tego gatunku zespole ziarniniaka eozynofilowego (ziarniniak, płytka i wrzód). Tymczasem warto pamiętać, że koci pacjenci nie mają monopolu na dermatozy z udziałem granulocytów kwasochłonnych, i że choroby te, choć rzeczywiście o wiele rzadziej, mogą występować również u psów.

Najbardziej znanymi przykładami dermatoz eozynofilowych u psów są: zespół podobny do eozynofilowego zapalenia skóry i tkanki podskórnej u ludzi (zespołu Wellsa) oraz eozynofilowa czyraczność twarzy. Eozynofile to „główni gracze” także w przypadku mniej znanych chorób – ziarniniaka eozynofilowego psów oraz eozynofilowego martwiczego zapalenia skóry u psów. Objawy kliniczne w przebiegu eozynofilowych chorób skóry są wynikiem niszczenia tkanek przez gromadzące się w nich w nadmiarze eozynofile. Chociaż choroby te pod względem obrazu klinicznego nie są jednorodne, mają niewątpliwie jedną wspólną cechę – udział eozynofili.

Eozynofile

Przyjęło się, że główną rolą eozynofili w skórze jest zwalczanie infestacji pasożytniczych (na przykład pcheł, świerzbowca, inwazji nicieni z rodzaju Pelodera) oraz udział w reakcjach alergicznych (na przykład atopii, alergii na antygeny pokarmowe, ukąszenia stawonogów, niektóre leki). Tymczasem warto pamiętać, że komórki te biorą udział również w skórnych zakażeniach bakteryjnych i grzybiczych (na przykład dermatofitoza może przebiegać w postaci zdominowanego przez eozynofile zapalenia mieszków włosowych i czyraczności), procesach o podłożu autoimmunologicznym (na przykład pęcherzycy liściastej), a nawet w procesach nowotworowych (guz komórek tucznych).

Do miejsc objętych procesem zapalnym eozynofile przyciągane są przez określone czynniki chemotaktyczne. W tkankach wykazują aktywność fagocytarną (choć znacznie słabszą niż neutrofile) i sekrecyjną, która w przypadku eozynofili ma kluczowe znaczenie. Aktywność sekrecyjna związana jest z uwalnianiem mediatorów zawartych w ziarnistościach eozynofilów (głównego białka zasadowego, eozynofilowego białka kationowego, eozynofilowego białka X, peroksydazy eozynofilowej, enzymów lizosomalnych), z których większość wykazuje aktywność enzymatyczną. Wymienione białka są toksyczne dla pasożytów, bakterii oraz komórek, mogą także wyzwalać degranulację komórek tucznych. Eozynofile są też źródłem cytokin pełniących bardzo ważną rolę w nadwrażliwości typu I. Wszystko to sprawia, że przybyłe do miejsc docelowych granulocyty kwasochłonne wywołują silną reakcję zapalną i mogą powodować znaczne uszkodzenia nie tylko obcych antygenów, ale jednocześnie tkanek pacjenta (8).