Pacjenci po urazach komunikacyjnych stanowią dużą część przypadków klinicznych w praktykach leczniczych dla małych zwierząt. Głównym problemem u tych pacjentów okazują się tępe urazy wielonarządowe (polytrauma), które dotyczą złamań lub zwichnięć kończyn (25-56%), urazów płuc (10-29%), obecności krwi w jamie brzusznej (hemoabdomen) (15-33%), arytmii serca (9%), urazów kręgosłupa i zaburzeń neurologicznych, a także urazów narządów moczowych (1).

Z definicji uraz tępy dotyczy uderzenia ciała o tępą powierzchnię albo uderzenia tępego przedmiotu o ciało, a także ich kombinacji. W praktyce jednak rozróżnienie pomiędzy tępym a ostrym urazem może być trudne lub niemożliwe, dlatego często używa się stwierdzenia „penetrujący uraz tępy” (2, 3). Przykładem może być przerwanie ciągłości kości i powstanie ostrych krawędzi, które skutkują ranami ostrymi. Jednakże w większości przypadków dla wszystkich uszkodzeń spowodowanych przez nieostre obiekty stosuje się termin „uraz tępy”.

Miejsca z silnie rozbudowaną warstwą mięśniową oraz bogatą tkanką podskórną lepiej pochłaniają energię uderzenia niż obszary pozbawione takiej podbudowy (3). Inna jest też reakcja na urazy narządów miąższowych, rurowych, a jeszcze inna narządów jamowych zawierających gazy lub płyny (gdzie dochodzi do zmian ciśnienia) (4).

Złamania miednicy stanowią około 20-32% wszystkich złamań kości u małych zwierząt, a najczęstszą przyczyną są wypadki komunikacyjne. Klinicznie istotne są złamania w osi miednicy oraz w pobliżu nerwów obwodowych, w szczególności nerwu kulszowego (1). W przypadku złamań miednicy powodujących zwężenie jej jamy, złamań panewki oraz powodujących zaburzenia osi przenoszenia masy ciała konieczna jest interwencja chirurgiczna. Przy niewielkich przemieszczeniach kości, braku wpływu na oś przenoszenia masy ciała oraz przy zachowaniu szerokości jamy miednicy można rozważać leczenie zachowawcze (6).

U pacjentów ze złamaniami miednicy często występują dodatkowo uszkodzenia dolnych dróg moczowych, w tym cewki moczowej (rozerwanie, oderwanie), oraz pęknięcie pęcherza moczowego (7). Położenie zaotrzewnowe nerek, w torebce tłuszczowej, chroni je przed urazami tępymi, a zmianami najczęściej obserwowanymi po wypadkach samochodowych są krwiaki podtorebkowe. Uszkodzenia moczowodów u psów w wyniku tępego urazu mechanicznego zdarzają się rzadko, a gromadzenie się moczu w jamie otrzewnej może być jednym z ważnych objawów klinicznych (8).

Opis przypadku

Opis zwierzęcia oraz wywiad

Do kliniki przywieziono psa potrąconego kilkanaście minut wcześniej przez samochód jadący z prędkością około 80 km/h. Był to shih tzu, niekastrowany samiec w wieku dziewięciu miesięcy, o masie ciała 5,4 kg.