Gastroenterologia
Śródścienny ropień okrężnicy zstępującej u kota – opis przypadku
dr n. wet. Olga Gójska-Zygner, specjalista chorób psów i kotów1
prof. dr hab. n. wet. Marek Galanty, specjalista chirurgii weterynaryjnej2
lek. wet. Marek Smolak, specjalista radiologii weterynaryjnej3
lek. wet. Inga Wocial3
lek. wet. Magdalena Kowal4
lek. wet. Joanna Gajger, specjalista radiologii weterynaryjnej1
U ludzi ropnie okrężnicy (śródścienne lub okołookrężnicze) mogą rozwijać się na skutek zapalenia uchyłków okrężnicy. Choroba uchyłkowa została po raz pierwszy opisana już w XVIII wieku przez francuskiego lekarza Alexisa Littré’a, natomiast w drugiej połowie XIX wieku wykazano związek pomiędzy zaparciami a rozwojem uchyłków okrężnicy (1). Jak podają Pietrzak i wsp. (2), uchyłki okrężnicy definiowane są jako zewnętrzne workowate uwypuklenia ściany okrężnicy, a ich ściana składa się ze wszystkich warstw narządu. Są to tzw. uchyłki prawdziwe, które mogą być nabyte lub wrodzone (2). Oprócz uchyłków prawdziwych w okrężnicy mogą również rozwinąć się uchyłki rzekome (pseudouchyłki), będące uwypukleniami błony śluzowej i warstwy podśluzowej pokrytymi błoną surowiczą, co oznacza, że są one przepuklinami błony śluzowej przez błonę mięśniową okrężnicy i najczęściej pojawiają się w końcowym odcinku okrężnicy zstępującej (2, 3).
Odsetek osób, u których występują uchyłki okrężnicy, wzrasta wraz z wiekiem i może je mieć nawet połowa ludzi po 60. roku życia. Sama obecność uchyłków nie daje jednak objawów klinicznych, a dopiero ich zapalenie może prowadzić do ujawnienia się choroby. Dotyczy to jednak niewielkiego odsetka osób z uchyłkowatością. Przyczyna uchyłków okrężnicy nie jest jasna. Nie wykazano związku pomiędzy dietą a występowaniem uchyłków, choć niewłaściwa dieta może sprzyjać ich zapaleniu (2, 3). Uchyłki powstają w miejscach, w których przechodzą naczynia odżywcze okrężnicy, na skutek zmiany metabolizmu macierzy zewnątrzkomórkowej, co prowadzi do przebudowy kolagenu i elastyny. Ponadto do rozwoju uchyłków przyczyniają się również zaburzenia motoryki okrężnicy spowodowane zmniejszeniem liczby komórek nerwowych oraz zmianą ilości uwalnianych neuropeptydów jelitowych odpowiedzialnych za perystaltykę (2).
W przeciwieństwie do ludzi występowanie uchyłków jelitowych u psów i kotów jest niezmiernie rzadkie. Dotychczas opisano pojedyncze przypadki uchyłków okrężnicy i prostnicy u psów. U kotów natomiast według wiedzy autorów opisano pojedyncze przypadki uchyłków jelita cienkiego oraz jeden przypadek jelitowych uchyłków rzekomych (4-8). Opisano również jeden przypadek torbieli okrężnicy u kota z zaparciami (9). Autorzy cytowanej publikacji w diagnostyce różnicowej uwzględnili możliwość rozwoju uchyłka okrężnicy, nie ustalili jednak tego jednoznacznie, a za najbardziej prawdopodobną przyczynę cysty uznali zdwojenie jelita (9). Przypadki zdwojeń jelit, w tym również zdwojenie okrężnicy lub prostnicy, opisywano zarówno u psów, jak i u kotów (10-13). Pomimo że u ludzi uchyłki okrężnicy są jedną z głównych przyczyn ropni śródściennych i okołookrężniczych oraz mimo występowania pojedynczych przypadków uchyłków jelitowych u psów i kotów, według wiedzy autorów dotychczas nie opisano przypadku ropnia śródściennego okrężnicy u kota, natomiast opublikowany został jeden przypadek śródściennego krwiaka okrężnicy u kota (14).