Wszoły (Mallophaga) jako podobna do wszy, ale jednak odmienna grupa owadów zostały wyodrębnione w nauce polskiej już w XVII wieku przez J.K. Haura w pracy opublikowanej w 1693 roku (8, 18). Do wszołów należy kilka tysięcy ściśle pasożytniczych gatunków owadów, przy czym podawane przez różne źródła liczby gatunków są dość rozbieżne – od ponad 3000 do około 6000 (17, 18). Obecna systematyka zalicza tę grupę do rzędu Phthiraptera, obejmującego także wszy. Najczęściej wszoły uznaje się za podrząd, ale według niektórych nowszych opracowań jest to grupa parafiletyczna obejmująca trzy podrzędy – Ischnocera (wszoły bezgłaszczkowe), Amblycera (wszoły głaszczkowe) i Rhynchophthirina (17). W starszych opracowaniach wszoły traktowane są jak odrębny od wszy rząd owadów (7, 10, 11, 13).

W Polsce stwierdzono występowanie około 230 gatunków wszołów bezgłaszczkowych i około 120 gatunków wszołów głaszczkowych. Większość wszołów to pasożyty ptaków, dzikich i udomowionych, ale są też gatunki związane ze ssakami. Wszoły są zwykle bardzo wyspecjalizowane, jeśli chodzi o gatunek żywiciela. W większości konkretny gatunek pasożyta zasiedla żywicieli także tylko jednego gatunku, choć nie jest to regułą i istnieją wszoły, które mogą atakować kilka gatunków żywicieli. Owady te nie mają skrzydeł, choćby szczątkowych, a ich spłaszczone grzbietobrzusznie ciało ma u dorosłych osobników od 1 do 15 mm długości. Na głowie znajdują się krótkie czułki i bardzo małe oczy. Narządy gębowe zawsze są typu gryzącego i w związku z tym większość wszołów odżywia się jedynie keratyną pochodzącą ze złuszczonego naskórka, piór lub włosów. Niemniej wiele gatunków (należących do wszołów głaszczkowych) może odżywiać się krwią żywicieli, do której mogą dotrzeć, tnąc tkanki ostrymi żuwaczkami lub zlizując ją z ranek powstających podczas drapania się żywiciela (18).

Wszoły składają jaja (podobnie jak jaja wszy zwane gnidami) pojedynczo, przyklejając je do piór lub włosów. Po kilku dniach (różnie u poszczególnych gatunków) wykluwają się larwy, których rozwój trwa 3-4 tygodnie. Dorosłe wszoły przeżywają na żywicielu do kilku miesięcy, a poza jego organizmem nie więcej niż 10 dni. W czasie tego rozwoju pojawiają się trzy kolejne stadia larwalne, nie ma natomiast stadium poczwarki (przeobrażenie niezupełne). Larwy generalnie odżywiają się tym samym pokarmem co osobniki dorosłe, choć zdają się częściej odżywiać krwią niż ich rodzice. U nielicznych gatunków stwierdzono możliwość zjawiska partenogenezy i istnienie rozmnażających się populacji złożonych wyłącznie z samic (18).