XIX Kongres Akademii po Dyplomie WETERYNARIA już 15-16.03.2025 r. w Warszawie! Sprawdź program kongresu >
Medycyna behawioralna
Można tu dostać kota! Jak poprawić dobrostan kotów leczonych w szpitalu? Cz. I
dr n. wet. Marta Miszczak1
lek. wet. Julita Nowak2
Katarzyna Szulczyńska3
Mikołaj Dorosiński4
Pobyt w klatce szpitalnej niewątpliwie kłóci się z kocią naturą i zaburza rutynę w życiu pacjenta. Niezmiernie istotne jest zatem, aby zminimalizować wszelkie niekorzystne czynniki związane z hospitalizacją kota. W artykule przedstawiono podstawowe zagadnienia dotyczące kocich zachowań w zestawieniu z warunkami panującymi w szpitalach weterynaryjnych, a także zagadnienia związane z usytuowaniem, budową i wyposażeniem klatki czy też sposobami ograniczenia ekspozycji na niekorzystne bodźce zewnętrzne. Wskazówki te z całą pewnością będą przydatne przy planowaniu przestrzeni szpitalnej w zakładzie leczniczym dla zwierząt.
Wprowadzenie
Koty to zwierzęta terytorialne, które na miejsce życia wybierają obszary skupione wokół źródła pożywienia. W środowisku, w którym funkcjonują, poszukują kryjówek zarówno na poziomie podłogi, jak i położonych wysoko. Bezpieczne stanowiska są niezbędne kotom do wypoczynku oraz snu, którego nie zakłócą inne czynniki (5). O przywiązaniu do własnego terenu oraz poczuciu bezpieczeństwa, jakie zapewnia kotom jego niezmienność, świadczą także zachowania mające pozostawiać ślady zapachowe na przedmiotach w otoczeniu (2). Sama koncepcja pobytu kota w klatce szpitalnej wiąże się zatem z naruszeniem podstawowej wartości kociej natury – przywiązania do własnego, bezpiecznego terytorium. Koty jako drapieżniki spożywają wiele drobnych posiłków w ciągu dnia (3), co stanowi kolejne wyzwanie, którego realizacji należy podołać w warunkach szpitala weterynaryjnego.
Dostęp do kluczowych zasobów – pokarmu, wody, kuwety, miejsc wypoczynku czy drapaków, jest dla kota kluczowy. Powinny być rozmieszczone w kilku miejscach, tak aby zapewnić zwierzęciu możliwość wyboru. Istotne jest także rozdzielenie źródła pożywienia od źródła wody (3), co może okazać się trudne lub niemożliwe w warunkach szpitalnej klatki. Z pobieraniem pokarmu powiązany jest też instynkt łowiecki i możliwość wykazywania zachowań związanych z polowaniem poprzez zabawę i naśladowanie naturalnych wzorców. Również w kwestii interakcji na poziomie człowiek–kot warunki szpitalne odbiegają od optimum. Koty preferują regularny, przewidywalny, spokojny i niezbyt nasilony w swej intensywności kontakt, najlepiej, gdy inicjowany przez zwierzę i pozostający pod jego kontrolą (3), co także jest trudne do zrealizowania ze względu na konieczność wykonywania procedur medycznych u pacjentów hospitalizowanych.
Stres spowodowany pobytem w szpitalnej klatce, brak kontroli nad sytuacją, niejednokrotnie towarzyszący tym okolicznościom ból związany z chorobą, mogą mieć niekorzystne skutki dla odporności, zdrowia oraz potrzeb behawioralnych zwierzęcia (8). St...