Choroby autoimmunologiczne dotyczące melanocytów nie są zbyt powszechne u psów, kotów i koni. U psów opisane są dwie takie choroby – bielactwo nabyte, czyli vitiligo, oraz zespół naczyniówkowo-skórny. Ten ostatni zdarza się rzadko, i to wyłącznie u psów. Częściej występującą u psów chorobą jest bielactwo nabyte, które opisano również u kotów i koni. W artykule przybliżymy Czytelnikom patogenezę, objawy kliniczne oraz rozpoznawanie i leczenie autoimmunologicznych chorób dotyczących melanocytów u psów, kotów i koni.

Autoimmunologiczne choroby skóry stanowią kilka procent wszystkich problemów dermatologicznych u zwierząt towarzyszących. Najczęstsze z nich są choroby pęcherzowe (pęcherzyce i pemfigoidy), które w związku z nierzadkim występowaniem są dość dobrze znane lekarzom praktykom. Zaburzenia autoimmunologiczne dotykające komórki barwnikowe skóry – melanocyty, należą natomiast do rzadko spotykanych chorób. Możemy wyróżnić tu zespół naczyniówkowo-skórny oraz bielactwo nabyte. Choroby te charakteryzują się utratą pigmentu skóry i błon śluzowych, a w przypadku pierwszej wymienionej choroby również poważnymi zmianami dotykającymi narząd wzroku, prowadzącymi nawet do ślepoty.

Zespół naczyniówkowo-skórny

Zespół naczyniówkowo-skórny (ang. uveo-dermatological syndrome, UDS) jest bardzo rzadko występującą chorobą autoimmunologiczną psów. Notowany jest głównie u psów młodych i jest uwarunkowany genetycznie. U ludzi już w trzeciej dekadzie ubiegłego wieku opisana została choroba o zbliżonych (chociaż nie identycznych) objawach klinicznych, określana jako zespół Vogta-Koyanagi-Harady (VKH) (7). Przyczyną zespołu są reakcje immunologiczne przeciwko melanocytom.

U psów choroba została po raz pierwszy odnotowana w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku jako zespół naczyniówkowo-skórny lub też zespół podobny do VKH (20). U tego gatunku nieuprawnione wydaje się używanie stosowanej u ludzi nazwy zespół Vogta-Koyanagi-Harady, w związku z tym, że u psów nie są obecne wszystkie objawy, jakie występują u człowieka (przede wszystkim u psów brak jest objawów neurologicznych i zapalenia opon mózgowych). Zespół ten opisywany był na całym świecie – w Azji (4), Europie (1), Ameryce Południowej (2) i Ameryce Północnej (29). Choroba zdecydowanie najpowszechniej rozpoznawana jest u psów rasy akita japońska i amerykańska (około 8% wszystkich przypadków) oraz chow chow. Ponadto opisywana była u samojedów, seterów irlandzkich, husky syberyjskich, golden retrieverów, bernardynów, owczarków szetlandzkich, jamników, foksterierów, pudli miniaturowych, owczarków staroangielskich i australijskich. Częściej występuje u samców. Początek choroby przypada zwykle na mniej więcej trzeci rok życia, chociaż notowano jej przypadki u zwierząt w wieku od siedmiu miesięcy do 13 lat.