Ostre zapalenie trzustki (OZT) to choroba występująca częściej u psów niż u kotów, u których spotykany jest raczej przewlekły przebieg. Większość właścicieli psów z OZT zgłasza u nich utratę apetytu, wymioty oraz osłabienie (8). W badaniu klinicznym można zaobserwować dyskomfort przy omacywaniu jamy brzusznej, zażółcenie błon śluzowych, podwyższenie temperatury ciała, odwodnienie (12, 13). Do odwodnienia prowadzą zarówno wymioty i biegunka, jak też utrata płynów przez przechodzenie do przestrzeni śródmiąższowej.

Zapalenie trzustki u psów i kotów określane jest jako idiopatyczne, czyli o niejasnej przyczynie, zidentyfikowano jednak czynniki ryzyka wystąpienia tej choroby. Należą do nich czynniki dietetyczne, farmakologiczne i toksykologiczne, endokrynopatie, predyspozycje rasowe i genetyczne, zaburzenia metaboliczne, co zostało przedstawione w tab. I.

Zarówno śródmiąższowe zapalenie trzustki, jak i martwicowe zapalenie trzustki wymagają kompleksowej opieki. Poważniejsze przypadki mogą prowadzić do rozległej martwicy, zespołu uogólnionej reakcji zapalnej (systemic inflammatory response syndrome, SIRS), a nawet posocznicy, zespołu uszkodzeń wielonarządowych (multiple organ dysfunction syndrome, MODS) i śmierci. Przyjmuje się, że czynnikami świadczącymi o cięższym przebiegu i większym ryzyku zgonu psa hospitalizowanego z powodu OZT są: SIRS w momencie przyjęcia, zaburzenia krzepnięcia, podwyższone stężenie kreatyniny i obniżone stężenie wapnia zjonizowanego, a według innych autorów także obecność wodobrzusza, zaburzeń oddychania i azotemii podczas przyjęcia (5, 10).

Płynoterapia

Pacjenci z OZT na skutek występujących objawów klinicznych (wymiotów, biegunki, braku apetytu) są zazwyczaj znacznie odwodnieni lub nawet hipowolemiczni, a co za tym idzie, niestabilni hemodynamicznie. Na skutek zapalenia rozwija się u nich nadmierna aktywność komórek stanu zapalnego, które uszkadzają śródbłonek, doprowadzając do większej przepuszczalności naczyń krwionośnych. W ten sposób dochodzi do przesięku płynu z naczyń do przestrzeni śródmiąższowej. Utrzymanie prawidłowego uwodnienia u pacjentów z OZT chroni przed zaburzeniami w perfuzji trzustki, które pogarszają rokowanie (ryc. 1). Wczesne rozpoczęcie płynoterapii wpływa na niższe ryzyko rozwinięcia się SIRS i niewydolności narządów (24). Objawy pozwalające na stwierdzenie hipowolemii i ocenę jej stopnia zawarte są w tab. II.

Hipowolemia

Początkowa płynoterapia powinna opierać się na zasadach stosowanych w przypadku wstrząsu. Należy rozpocząć od bolusu płynu Ringera z mleczanami (RLS), 15-20 ml/kg, podawanego przez 10-15 minut. Po skończonym bolusie trzeba dokonać ponownej oceny s...