Nadczynność tarczycy (hipertyreoza) stanowi częste rozpoznanie kliniczne u kawii domowych (Cavia porcellus). Diagnostyka wymaga kompleksowego podejścia, obejmującego analizę wywiadu i badania klinicznego, oznaczenie stężenia hormonów tarczycowych w surowicy oraz ultrasonografię tarczycy. Leczenie nadczynności tarczycy u kawii powinno polegać na usunięciu zmienionego płata tarczycy. W przypadkach gdy interwencja chirurgiczna nie jest możliwa, leczenie farmakologiczne może stanowić długoterminową alternatywę, wymaga jednak regularnego monitorowania pacjenta.

Wstęp

Gruczoł tarczowy kawii domowej (Cavia porcellus) jest narządem parzystym, składającym się z płatów – lewego i prawego, połączonych cieśnią jedynie w wyjątkowych przypadkach. Płaty te są koloru ciemnoczerwonego i mają owalny kształt (ryc. 1). Znajdują się w dobrzusznej okolicy szyi, po obydwu stronach tchawicy, na wysokości od pierwszej/drugiej do szóstej/siódmej chrząstki tchawiczej (6, 24).

Zwiększone wydzielanie hormonów tarczycy – tyroksyny (T4) i trójjodotyroniny (T3), do poziomu przekraczającego aktualne zapotrzebowanie organizmu prowadzi do rozwoju charakterystycznego zespołu objawów (2, 12, 23). U ludzi nadczynność tarczycy ma przeważnie podłoże autoimmunologiczne (2, 16). W medycynie weterynaryjnej choroba ta diagnozowana jest głównie u kotów i w większości przypadków wiąże się z rozrostem gruczolakowatym, czyli tzw. wolem toksycznym guzkowatym (4, 12). Nie do końca wiadomo natomiast, z czego wynika znaczący wzrost jej prewalencji, zaobserwowany od czasu pierwszych doniesień (4).

Podobnie jak u kotów, nadczynność tarczycy u kawii stanowi częste rozpoznanie kliniczne, choć w większości monografii z zakresu medycyny gryzoni nie jest ona opisana (18). W ciągu ostatnich 15 lat odnotowano natomiast wyraźny wzrost liczby publikacji naukowych poświęconych temu zagadnieniu (2, 8, 12, 15).

Nadczynność tarczycy u kawii występuje zazwyczaj u osobników w średnim wieku, tj. powyżej 3. roku życia, i wiąże się z obecnością zmian ogniskowych o charakterze rozrostu, gruczolaka bądź gruczolakoraka tarczycy (11, 15, 18). Najnowsze retrospektywne badanie przeprowadzone przez Nešpora i wsp., obejmujące 28 przypadków nowotworów tarczycy u kawii domowych, wykazało wyraźną dominację gruczolakoraków (96%) oraz ich częstsze występowanie u samców (78,57%). Wyniki te pozostają w sprzeczności z wcześniejszymi doniesieniami, m.in. pracą Gibbonsa i wsp., w której większość zmian miała charakter łagodnych gruczolaków (63%), a nowotwory tarczycy dotyczyły w niewielkiej przewadze samic (11, 20). Różnice te mogą wynikać z odmiennych populacji badanych zwierząt, jak również kryteriów klasyfikacyjnych. Według Nešpora i wsp. nowotwory tarczycy należą do najczęściej występujących nowotworów u kawii (20).