Prawdopodobnie większość klinicystów spotkała na swojej drodze zawodowej trudnego kociego pacjenta, którego zachowanie było niebezpieczne dla niego, osób wokół, a nawet pomieszczenia. W przypadku psów coraz popularniejszy stał się trening medyczny, mający na celu habituację zwierzęcia do pewnych bodźców i czynności, a w wyniku tego ułatwienie badania klinicznego czy wykonania drobnych zabiegów. Pomimo że kot to nie jest mały pies, też reaguje na odpowiednio poprowadzone warunkowanie. Przy zaangażowaniu i cierpliwości właściciela, a także pomocy lekarza weterynarii trening kooperacyjny możliwy jest również u tych zwierząt. Rezultaty, chociaż pojawiają się zazwyczaj później niż u psów, ułatwiają lub wręcz umożliwiają współpracę z kocim pacjentem. W artykule przedstawiono podstawy teoretyczne oraz praktyczne zasady i wskazówki prowadzenia treningu medycznego u kotów.

Wprowadzenie

Wizyta w gabinecie weterynaryjnym to w większości przypadków nieuniknione wydarzenie w życiu zwierzęcia (i opiekuna), często obarczone dużym stresem dla obojga. Czynniki odbierane jako stresory zależą od wcześniejszych doświadczeń zwierzęcia i mogą obejmować sytuacje mające miejsce jeszcze przed wizytą, czyli chwytanie, wkładanie kota do transportera, podróż czy przebywanie w poczekalni (17).

Stres wpływa zarówno na dobrostan zwierzęcia, jak i na przebieg wizyty, a ewentualne zachowania agresywne mogą być zagrożeniem dla personelu weterynaryjnego oraz właściciela (3, 9). Jednym ze sposobów minimalizowania stresu związanego z wizytą jest trening medyczny, nazywany również kooperacyjnym. Są to ćwiczenia przygotowujące zwierzę do badania w możliwie najbardziej komfortowych warunkach (5).

Sformułowanie „trening kooperacyjny” (ang. cooperative veterinary care) odnosi się do współpracy podczas opieki weterynaryjnej. Polega on na pozytywnym wzmacnianiu zachowań umożliwiających przeprowadzanie badań diag­no­stycznych i leczenia bez konieczności unieruchamiania zwierzęcia (5). Od wielu lat praktyki te są powszechnie stosowane u zwierząt utrzymywanych w ogrodach zoologicznych, gdzie uczone są one między innymi tolerowania podawania leków i przeprowadzania procedur lekarsko-weterynaryjnych (18). Za pomocą treningu medycznego można też ćwiczyć procedury wymagające dłuższego utrzymania konkretnej pozycji, na przykład podczas badania ultrasonograficznego (10). W przypadku zwierząt towarzyszących pacjenci są przyzwyczajani do chwytów stosowanych przy różnego rodzaju procedurach medycznych (na przykład przy pobieraniu krwi), aby mogły one przebiegać w mniej stresujący sposób lub bez konieczności sedacji zwierzęcia (14).