Prawdopodobnie każdy lekarz weterynarii ma pewne doświadczenie z pacjentami z hipotermią, ale czy naprawdę rozumie to zaburzenie? Autor opisuje mechanizmy hipotermii i wielu związanych z nią potencjalnych powikłań.

Hipotermię, czyli obniżoną temperaturę ciała, można podzielić na pierwotną i wtórną.¹ W typowych przypadkach hipotermia pierwotna jest wywołana działaniem niskiej temperatury środowiska przy prawidłowym wytwarzaniu ciepła w organizmie.² Wtórna hipotermia wynika natomiast z zaburzeń w produkcji ciepła z powodu choroby, urazu lub działania stosowanych leków.^3,4 Ze zrozumiałych względów wtórna hipotermia może często wpływać na zachorowalność i śmiertelność zwierząt będących w stanie krytycznym.

Rozpraszanie ciepła

Istnieją cztery podstawowe mechanizmy oddawania ciepła do otoczenia:⁵

• Konwekcja (unoszenie) przenosi ciepło z powierzchni ciała do powietrza przemieszczającego się przy zwierzęciu.
• Przewodzenie przenosi ciepło z powierzchni ciała do chłodniejszych obiektów poprzez kontakt ze skórą.
• Promieniowanie polega na wymianie ciepła między organizmem a obiektami środowiska, które nie kontaktują się bezpośrednio ze skórą, w sposób niezależny od temperatury otaczającego powietrza.
• Parowanie ma miejsce wtedy, gdy skóra jest wilgotna lub gdy z wodą ciepło jest rozpraszane z układu oddechowego.

Wytwarzanie ciepła związane z różnymi procesami metabolicznymi jest wprost proporcjonalne do masy ciała, a skórna utrata ciepła jest zależna od powierzchni ciała.⁶ Małe zwierzęta towarzyszące mają wyższy stosunek powierzchni do masy ciała, co powoduje, że są szczególnie podatne na utratę ciepła. Ponadto zwierzęta wyniszczone, osłabione, unieruchomione i w stanie krytycznym mają upośledzoną zdolność do termoregulacji i mogą nie zatrzymywać ciepła w organizmie lub nie być w stanie go poszukiwać.

Termoregulacja

Receptory zimna i ciepła są rozmieszczone w całym organizmie. Sygnały z receptorów zimna są przekazywane włóknami nerwowymi A-delta, natomiast sygnały z receptorów ciepła – włóknami C.⁷ Przetwarzanie informacji termoregulacyjnych odbywa się w trzech etapach⁷ – drogą aferentną z obwodu ciała sygnały są przekazywane do podwzgórza, tam podlegają ośrodkowej regulacji i drogą eferentną odpowiedź jest przekazywana na obwód.

Dzięki tym mechanizmom temperatura na obwodzie ciała stale się zmienia, podczas gdy ośrodek termoregulacyjny znajdujący się w tylnej części podwzgórza utrzymuje względnie stałą temperaturę narządów wewnętrznych.8 Przemiany metaboliczne w komórkach...