Ostre lub przewlekłe zapalenie gruczołu krokowego

Do zapaleń gruczołu krokowego dochodzi na tle zakażeń bakteryjnych. Objawiają się wystąpieniem nagłych lub przewlekłych bolesności w tylnej partii ciała, problemami ze wstawaniem i poruszaniem się, bolesną defekacją. W badaniu palpacyjnym gruczoł krokowy jest tkliwy i bolesny oraz często występuje gorączka. Podczas stanów zapalnych wielokrotnie notuje się spadek jakości nasienia (4-8). Z praktycznego punktu widzenia szczególnie ważne jest, że oba stany różnią się między sobą stopniem rozszczelnienia bariery krew–miąższ gruczołu–płyn sterczowy, co w konsekwencji wpływa na dobór terapii farmakologicznej.

W stanach ostrych, gdy wspomniana bariera jest upośledzona, możliwe jest zastosowanie w leczeniu większości antybiotyków. Biorąc dodatkowo pod uwagę, że najczęstszą przyczyną ostrego zapalenia gruczołu krokowego jest E. coli przenosząca się z układu moczowego, istnieje możliwość zastosowania m.in. sulfonamidów z trimetoprimem, enrofloksacyny, penicylin półsyntetycznych, aminoglikozydów czy cefalosporyn (7). Oczywiste jest, że aby leczenie było skuteczne, wybór antybiotyku powinien być oparty na wynikach posiewów i antybiogramów bakterii wyizolowanych z płynu sterczowego i moczu. Leki w początkowym okresie najlepiej stosować drogą parenteralną, następnie doustnie. Terapia powinna trwać około 14-21 dni.

Przewlekłemu zapaleniu gruczołu krokowego, będącemu najczęściej następstwem niedoleczenia ostrego stanu zapalnego, sprzyja hiperestrogenizm (często) i nowotwory gruczołu krokowego (rzadko). Szczególnie ważny w tym wypadku jest posiew płynu sterczowego i moczu, a antybiotykoterapia musi być szczególnie nacelowana i przemyślana ze względu na szczelność bariery krew–miąższ narządu–płyn sterczowy (6-8). Do dyspozycji lekarza pozostaje w zasadzie jedynie kilka chemioterapeutyków (m.in. enrofloksacyna, erytromycyna, chloramfenikol, trimetoprim), a leczenie powinno trwać co najmniej 4-6 tygodni. W międzyczasie należy wykonywać posiewy kontrolne. W celu przedłużenia obecności antybiotyku w gruczole krokowym i w układzie moczowym, wskazane jest podawanie leku pacjentowi po powrocie z wieczornego spaceru. Dzięki temu aktywnie działający antybiotyk znajduje się w moczu od 8 do 10 godzin (7).

Posumowanie

Choroby gruczołu krokowego są przyczyną dużego odsetka konsultacji lekarsko-weterynaryjnych, szczególnie u psów powyżej dziesiątego roku życia. Problemy chorobowe gruczołu krokowego, u podstaw których w większości leży stały wpływ androgenów na funkcje narządu, mogą dotyczyć już psów w wieku 2-4 lat. Stąd bardzo ważna jest właściwa interpretacja ewentualnych objawów i sprawna diagnostyka. Wymienione choroby gruczołu krokowego często występują jednocześnie. Łagodnemu rozrostowi gruczołu krokowego zwykle towarzyszą przewlekłe stany zapalne, a łagodnej metaplazji nabłonkowej – występowanie licznych torbieli. W większości przypadków leczenie bywa podobne, polegające na wyeliminowaniu lub ograniczeniu wpływu androgenów lub estrogenów (najczęściej poprzez kastrację). Na rynku dostępne są jednak liczne farmaceutyki zarówno o działaniu hormonalnym, jak i przeciwbakteryjnym, mogące w skuteczny sposób zachowawczo leczyć gruczoł krokowy.

■

Ryc. – P. Socha