15/03/2018
U części zwierząt z wadami rozwojowymi kręgosłupa nie obserwuje się żadnych objawów klinicznych i wadę kręgu rozpoznaje się przypadkowo, podczas badania tomograficznego z innych, nieneurologicznych wskazań. Drugą grupą pacjentów są zwierzęta badane z powodu bólu lub ubytków neurologicznych. Trudno podejrzewać wadę rozwojową kręgu jako przyczynę przetoki otwierającej się w okolicy przedłopatkowej. Zniekształcenie dobrzusznej części trzonu kręgu szyjnego oraz obecność skupisk tkanki kostnej w mięśniach zlokalizowanych poniżej kręgosłupa mogą świadczyć o zaburzeniu migracji i fuzji jąder kostnienia (ryc. 7). Ogniska wapnienia wolno leżące w mięśniach, wywołując odczyn zapalny, doprowadziły do powstania przetoki.
Ryc. 7. Wada rozwojowa kręgu szyjnego. Obraz CT, przekrój poprzeczny. Widoczne zniekształcenie trzonu, ogniska mineralizacji w mięśniach poniżej kręgu.
Celem obrazowania u zwierząt po urazie jest określenie charakteru urazu kręgosłupa oraz rokowania. Na podstawie obrazu rentgenowskiego jesteśmy w stanie zaobserwować skrócenie i deformację kręgu, wskazujące na złamanie kompresyjne, a także przemieszczenie kręgów względem siebie. Ocena kanału kręgowego na zdjęciu RTG jest niejednokrotnie trudna i stanowi wskazanie do wykonania tomografii komputerowej. Pozwala ona nie tylko precyzyjnie uwidocznić miejsca uszkodzenia trzonów, ale – co najważniejsze – kierunek przemieszczenia odłamów kostnych. Obecność fragmentów kostnych wewnątrz kanału kręgowego może wskazywać na uszkodzenie rdzenia kręgowego (ryc. 8).
Ryc. 8. Stan po złamaniu kręgu. Obraz CT, przekrój poprzeczny. Przemieszczenie odłamów do kanału kręgowego.
Niszczenie kości wynikające z procesu nowotworowego może być niezauważone na przeglądowym zdjęciu RTG. Dzieje się to szczególnie w sytuacji, kiedy ubytek kości jest niewielki oraz kiedy niszczeniu ulega istota gąbczasta z zachowaniem istoty korowej. Intensywny cień niezniszczonej jeszcze istoty korowej doskonale maskuje ubytki istoty gąbczastej. Z tego powodu istnieje wskazanie do badania tomograficznego każdego zwierzęcia, u którego stwierdzamy bolesność kręgosłupa i(lub) objawy neurologiczne (ryc. 9).
Ryc. 9. Nowotwór kręgu. Obraz CT, przekrój poprzeczny. Widoczne ubytki istoty gąbczastej oraz zachowana istota zbita kręgu.
Do rozpoznania zmian o charakterze zwyrodnienia kręgosłupa u zwierząt bez objawów neurologicznych wystarczy rutynowe badanie RTG. Neuropatia obwodowa i ośrodkowa, towarzysząca spondylozie, jest wskazaniem do badania tomograficznego w dwóch przypadkach – kiedy podejrzewamy obecność osteofitów w kanale kręgowym, które mogą uciskać na rdzeń kręgowy (ryc. 10), oraz w sytuacji, kiedy osteofity wrastają do otworów międzykręgowych i uciskają na naczynia i nerwy rdzeniowe opuszczające przez nie kanał kręgowy (ryc. 11).
Ryc. 10. Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa. Obraz CT, przekrój poprzeczny. Osteofit wewnątrz kanału kręgowego.
Ryc. 11. Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa. Obraz CT, przekrój poprzeczny. Osteofit wewnątrz otworu kręgowego (strzałka) oraz na dobrzusznej krawędzi trzonu kręgowego.
Ryc. 12. Wypadnięcie zwapniałego jądra miażdżystego (strzałka). Obraz CT, reformatowany, płaszczyzna czołowa.
Omawiając zagadnienia dotyczące połączeń stawowych kręgosłupa, trudno nie odnieść się do zagadnień diagnostyki tomograficznej dyskopatii. Prawdą jest, że zwapniałe jądro miażdżyste jest dobrze widoczne w obrazie tomograficznym. Można też w takich przypadkach precyzyjnie zobrazować miejsce przemieszczenia się jądra miażdżystego (ryc. 12). Ta metoda zarezerwowana jest jednak tylko dla tych przypadków, w których doszło do mineralizacji przemieszczonego jądra miażdżystego. Tak więc nieuwidocznienie w badaniu tomograficznym przemieszczonego jądra miażdżystego nie wyklucza dyskopatii. Poważnym ograniczeniem wartości diagnostycznej tomografii komputerowej jest niemożność oceny rdzenia kręgowego pod kątem następstw pęknięcia pierścienia włóknistego i wypadnięcia jądra miażdżystego. Obrzęk rdzenia, zmiany niedokrwienne oraz związane z zatorem włóknisto-chrzęstnym można uwidocznić tylko za pomocą badania techniką rezonansu magnetycznego.
