Toczniowe zniekształcenie pazurów – zasady rozpoznawania i leczenia

Ustalenie pewnego rozpoznania wymaga wykonania badania histopatologicznego. Materiał do badania histopatologicznego można pobrać za pomocą trepanobiopsji (trepanem 8 mm) z łożyska pazura (4). Procedura wykonania biopsji bez amputacji trzeciego paliczka została opisana przez Mullera i Olivriego. Autorzy ci uważają, że w większości przypadków jest wystarczająca do ustalenia rozpoznania (9). Niestety należy liczyć się z nieprawidłowym wzrostem pazura po wykonaniu tej procedury. Alternatywą dla pobrania materiału według procedury opisanej przez Mullera i Olivriego jest amputacja trzeciego paliczka (4, 6).

W badaniu histopatologicznym stwierdzane jest zapalenie na granicy skóry i naskórka. Naciek zapalny jest złożony z komórek jednojądrzastych (głownie limfocyty i makrofagi, niewielka liczba komórek plazmatycznych oraz granulocytów obojętnochłonnych) (8, 1). Obecne jest również zwyrodnienie wodniczkowe w keratynocytach warstwy podstawnej, martwica tych komórek, nietrzymanie (ucieczka) pigmentu. Niekiedy stwierdzana jest egzocytoza limfocytów i granulocytów obojętnochłonnych (przechodzenie ich do naskórka). Może dojść do oddzielenia naskórka od skóry właściwej (5). W skórze właściwej ponadto stwierdzany jest obrzęk, wybroczyny i zwłóknienia (6).

Leczenie

Podawanie kwasów tłuszczowych omega-6 i omega-3 przynosi zwykle poprawę, ale należy je stosować przez co najmniej kilka tygodni (2, 12). Poprawę można stwierdzić u części leczonych w ten sposób pacjentów (1). Według nowszych badań stosowanie wyłącznie nienasyconych kwasów tłuszczowych jest skuteczne jedynie w wyjątkowych przypadkach. Za skuteczny sposób leczenia uznaje się podawanie tetracykliny i niacynamidu doustnie, które to połączenie wykazuje działanie immunosupresyjne. U psów o masie ciała powyżej 10 kg oba leki podaje się w dawce 500 mg co 8 godzin, a u psów o masie poniżej 10 kg podaje się 250 mg co 8 godzin (11, 7). Jeżeli leczenie jest skuteczne i objawy kliniczne ustępują, można zmniejszyć częstość stosowania leków, najpierw podając je co 12 godzin, a następnie raz dziennie. Skuteczność tej formy leczenia jest bardzo różna i oceniana na 5 do 60% (10).

Zamiast tetracykliny można podawać doksycyklinę w dawce 5 do 10 mg/kg m.c. raz dziennie. Skuteczna jest również pentoksyfilina w dawce od 10 mg/kg m.c., podawana co 8-12 godzin, i klofazymina w dawce 2 mg/kg m.c., podawana co 24 godziny. Skuteczność pentoksyfiliny w dawce 10-25 mg/kg m.c. dwa lub trzy razy dziennie jest oceniana na 50-60%. Lek ten powinien być stosowany w przypadkach gdy podawanie tetracykliny z niacynamidem nie przynosi poprawy (10). Skuteczna jest również azatiopryna w dawce 2 mg/kg m.c. co 24 godziny. W przypadku azatiopryny po uzyskaniu poprawy należy dążyć o zmniejszenia dawki do połowy i podawania jej co drugi dzień. Nienasycone kwasy tłuszczowe mogą być podawane w połączeniu z tetracykliną/niacynamidem lub doksycykliną/niacynamidem, jak również z pentoksyfiliną. Pentoksyfilina może być podawana także z azatiopryną (7).

W przypadku braku poprawy po zastosowaniu omawianych powyżej leków należy podawać ogólnoustrojowo glikokortykosteroidy (prednizolon w początkowej dawce 1 mg/kg m.c. co 24 godziny, dawkę należy stopniowo zmniejszać, aż do połowy i podawania co 48 godzin). Niektórzy autorzy sugerują rozpoczęcie leczenia od dawki 2,2 mg/kg m.c. (10). Niezależnie od przyjętej opcji leczenia powinno być ono prowadzone przez co najmniej 8 tygodni. Żadna z przedstawionych tu strategii leczenia nie gwarantuje jednak całkowitego wyleczenia we wszystkich przypadkach, niekiedy należy więc zastosować kolejno kilka z nich (1). Obserwowano również spontaniczne ustąpienia objawów choroby (10). W przypadku występowania powikłań bakteryjnych, które są bardzo powszechne, należy je leczyć antybiotykoterapią ogólnoustrojową (amoksycylina z kwasem klawulanowym lub cefaleksyna).