Zakażenia Malassezia pachydermatis u psów z atopowym zapaleniem skóry. Wciąż aktualny problem terapeutyczny

W stanach atopii, gdzie mamy do czynienia z powikłaniem grzybami rodzaju Malassezia, a objawy nie są nasilone i nie jest konieczne zastosowanie terapii ogólnej, można stosować leczenie miejscowe, najczęściej szamponoterapię. Zaleca się preparaty zawierające w swoim składzie ketokonazol, siarczek selenu, mikonazol. Bardzo dobre efekty w leczeniu uzyskuje się dzięki łączonemu stosowaniu substancji czynnych, tj. mikonazolu z chlorheksydyną. Należy pamiętać o właściwych zaleceniach dla właściciela w zakresie odpowiedniego kąpania zwierzęcia. Szampon przed ostatecznym spłukaniem powinien oddziaływać na skórę nawet 10 minut. W stanach intensywnej infekcji Malassezia u atopowego pacjenta zaleca się szamponoterapię nawet 3 razy w tygodniu. Trzeba jednak pamiętać o kontrolnym badaniu klinicznym i cytologicznym.

Ze względu na częste zjawisko hiperkeratozy naskórka i dołączającego się do zakażenia drożdżakami łojotoku z przewagą komponenty gruczołowej skuteczne wydaje się leczenie szamponami zawierającymi nadtlenek benzoilu, siarczek selenu, siarkę oraz kwas salicylowy. Dobre efekty, zwłaszcza w stanach pododermatitis, uzyskuje się dzięki stosowaniu chlorheksydyny. W tym przypadku na uwagę zasługuje jednak fakt, że stężenie substancji czynnej w preparacie nie powinno być mniejsze niż 1%. Zauważalną poprawę i cofanie się wtórnych powikłań autor zaobserwował również po zastosowaniu połączenia chlorheksydyny 3% i fitosfingozyny, zarówno w postaci szamponów, jak i mikroemulsji do oprysków na całą powierzchnię skóry pacjenta.

W leczeniu miejscowych zmian (pododermatitis, otitis externa) lekami z wyboru są maści, zawiesiny i roztwory zawierające mikonazol, klotrymazol, ketokonazol, ale również nystatynę lub natamycynę. W zależności od stopnia zaawansowania procesu zapalnego toczącego się w zewnętrznym przewodzie słuchowym można decydować się na miejscowe podawanie glikokortykosteroidów. Taki dobór terapii przynosi efekty zwłaszcza u psów z atopią.

Z obserwacji autora wynika, że często popełnianym błędem jest brak włączania w leczenie preparatów do czyszczenia uszu. Zarówno w profilaktycznym użyciu czyścików, jak i w trakcie leczenia stanu zapalnego należy skoncentrować się na prawidłowym oczyszczeniu zewnętrznego przewodu słuchowego z zalegającego wysięku, nadmiaru komórek zrogowaciałego naskórka oraz mikroflory. Tym sposobem w dużej mierze ułatwiamy penetrację leków do miejsca, gdzie toczy się stan zapalny, oraz przywracamy prawidłowe dla mikrośrodowiska kanału słuchowego wartości pH i wilgotność, co w znacznej mierze utrudnia patologiczne namnożenie się Malassezia (3, 5, 6, 11, 12, 13).

Pomimo wielu badań nad właściwościami patogennymi Malassezia pachydermatis w dalszym ciągu nie jest znany do końca mechanizm oddziaływania tego drożdżaka na poziomie immunologicznym u psa z atopowym zapaleniem skóry. Dużo wiadomo o klinicznym postępowaniu i terapii powikłań w przypadku zakażenia drożdżakami Malassezia. Reakcja alergiczna atopowego psa na antygen wydaje się jednak nie do końca poznana, podobnie jak efekty zastosowania immunoterapii swoistej przy nadwrażliwości na Malassezia spp. stwierdzonej testami śródskórnymi.