Poprawa wyglądu pooperacyjnego psów po zabiegach usunięcia gałki ocznej i wypatroszenia oczodołu

Materiały i metody

W badaniu przeanalizowano dokumentację medyczną 12 psów wymagających usunięcia gałki ocznej lub wypatroszenia oczodołu na Uniwersytecie Medycyny Weterynaryjnej w Koszycach na Słowacji pomiędzy styczniem 2010 a grudniem 2011. Analizowano następujące parametry: wiek, płeć, rasa, wywiad, wcześniejsze leczenie okulistyczne, wyniki badania klinicznego, leczenie farmakologiczne, efekty zabiegu usunięcia gałki ocznej/wypatroszenia oczodołu oraz wygląd pooperacyjny.

Znieczulenie ogólne rozpoczynano od przedznieczulenia za pomocą atropiny (0,015 mg/kg i.m.), aby uniknąć wystąpienia odruchu sercowego. Do zniesienia czucia bólu stosowano butorfanol (0,2 mg/kg i.m.), do indukcji znieczulenia propofol, a do podtrzymania znieczulenia izofluran z tlenem. Wszystkim pacjentom, u których wykonano zabiegi usunięcia gałki ocznej/ /wypatroszenia oczodołu, podano środki znieczulające w iniekcjach zagałkowych wykonanych techniką dolno-skroniową (poza pacjentem z nowotworem gałki ocznej). Aby wykonać znieczulenie okołogałkowe, spojówka została ostrożnie podniesiona kleszczykami i około 2 mm od rąbka na wysokości godzin 12.00, 3.00, 6.00 i 9.00 podano 0,2 ml 2% roztworu lidokainy. Następnie do brzegów powiek podano 1 ml 2% lidokainy.

U 10 psów wykonano usunięcie gałki ocznej techniką podspojówkową. Gałka została wycięta z otaczającej ją torebki Tenona, przy czym większość przypadków wycięcia chirurgicznego ograniczała się do przestrzeni znajdującej się pod torebką Tenona. Po przecięciu mięśni pozagałkowych oraz nacięciu mięśnia cofacza gałki ocznej i mięśnia skośnego gałka była wyciągana do przodu i ostrożnie usuwana (ryc. 2, 3)

Wypatroszenie oczodołu z całkowitym usunięciem wszystkich tkanek oczodołu, w tym gałki ocznej, trzeciej powieki, spojówek, gruczołu łzowego, gruczołu ślinowego jarzmowego i mięśni zagałkowych, wykonano u dwóch psów, u których stwierdzono nowotwory wewnątrzoczodołowe w przestrzeni zagałkowej.

U wszystkich 12 psów zastosowano jako implant siatkę do wzmacniania płaszczyzn kostnych (Cousin Biotech, Biomesh, Francja). Odpowiedniej wielkości siatki zostały przyszyte do krawędzi oczodołu przy użyciu niewchłanialnej nici Suprolene 2–0 USP (Resorba, Niemcy). Warstwa tkanki podskórnej powiek została zszyta przy użyciu nici wchłanialnej 3–0 do 4–0, a skóra powiek zszyta tymi samymi nićmi szwem prostym przerywanym, materacowym poziomym lub śródskórnym (ryc. 4, 5, 6).

Wyniki i dyskusja

Badanie przeprowadzono na 12 psach różnych ras i różnej płci z nieuleczalnymi chorobami oczu. Średni wiek psów podczas badania klinicznego wynosił 6,5 roku (od 5 miesięcy do 13 lat). U psów rozpoznano następuje choroby: urazy oczu prowadzące do wytrzeszczu gałki (ryc. 1) (5 psów), ciężkie zranienie gałki ocznej, ciężkie urazy gałki ocznej, ropne zapalenie gałki ocznej (3 przypadki), przewlekła jaskra (2 psy) oraz wewnątrzoczodołowe nowotwory rozszerzające się do przestrzeni pozagałkowej (2 psy).

Z wywiadów wynikało, że u psów tych wcześniej występowały urazy oczu z perforacją twardówki oraz wypadnięciem zawartości gałki ocznej lub bez perforacji i wypadnięcia, niereagujące na leczenie zapalenie gałki ocznej i jaskra oraz powolnie postępujący wytrzeszcz z bólem pojawiającym się po otwarciu jamy ustnej.

Czas trwania objawów klinicznych wynosił od jednego dnia do 14 miesięcy (dwa przypadki z przewlekłą jaskrą). Objawy kliniczne były uzależnione od rodzaju zmian patologicznych w oczach, ale najczęściej występowały: ostry ból, ropny wypływ z oczu, skurcz powiek, w przypadkach urazu oczu i perforacji twardówki nagły bolesny kurcz powiek oraz nagłe pojawienie się obfitego wodnistego wypływu, obrzęk spojówek, przekrwienie ciała rzęskowego, obrzęk rogówki, obecność ropy lub krwi w przedniej komorze oka, zrosty w przedniej lub tylnej komorze oka, zmętnienie ciała szklistego, obrzęk siatkówki, wysięk lub odklejenie siatkówki oraz zmniejszenie lub podwyższenie ciśnienia wewnątrzgałkowego.

W niniejszym badaniu przyczyną choroby były najczęściej urazy gałki ocznej. U dwóch pacjentów z nowotworem wewnątrzgałkowym rozprzestrzeniającym się do przestrzeni zagałkowej ucisk guza na trzecią powiekę i jej przyciśnięcie do oczodołu spowodowały niedrożność naczyń krwionośnych, wypadnięcie gruczołu trzeciej powieki oraz obrzęk spojówek. Pojawienie się zeza można wytłumaczyć przemieszczeniem się nowotworu w obrębie oczodołu. W sytuacji gdy powieki nie są w stanie pokryć całej powierzchni gałki ocznej albo gdy doszło do zaatakowania nerwów trójdzielnego i(lub) twarzowego, dochodzi do ekspozycyjnego zapalenia rogówki. Jaskra i odklejenie siatkówki są spowodowane uciskiem przez nowotwór na tkanki.

Stosowanie różnych materiałów do poprawy wyglądu kosmetycznego twarzy psów po zabiegach usunięcia gałki ocznej i wypatroszenia oczodołu opisano także w innych źródłach. Uzasadnieniem ich stosowania są niższe koszty, praktyczność oraz rzadkie występowanie skutków ubocznych. W okresie pooperacyjnym u żadnego z naszych pacjentów nie stwierdzono poważniejszych powikłań, a efekt kosmetyczny był satysfakcjonujący (ryc. 7, 8).