Behawioryzm Koty Psy

Najczęstsze zaburzenia zachowania u psów i kotów – algorytmy pierwszej pomocy. Cz. II

13/03/2018

Ryc. 10. Pojawiające się często w starszym wieku zaburzenia na tle lękowym u zwierząt mogą wynikać z upośledzenia zdolności poznawczych.

Wiele z wymienionych wyżej zaburzeń behawioralnych wstępujących u starych zwierząt nie jest swoistych wyłącznie dla tej grupy i ich rozpoznawanie powinno być przeprowadzane tak jak u młodszych psów. Należy także wziąć pod uwagę, że niechęć do spacerów lub kontaktów z ludźmi albo innymi psami może brać się też z pogłębiających się lęków i fobii zwierzęcia. Pojawiające się często w starszym wieku zaburzenia na tle lękowym u zwierząt również mogą wynikać z upośledzenia zdolności poznawczych, mimo braku objawów typowych dla CDS (ryc. 10). Z badań wynika, że u psów z objawami należącymi do co najmniej jednej z wyżej opisanych kategorii prawdopodobieństwo zaawansowanej demencji 6-18 miesięcy później jest znacznie wyższe niż u psów niewykazujących takich objawów. U starszych psów częste są także zmiany zachowania, które nie wynikają z choroby zwyrodnieniowej mózgu, ale są efektem chorób somatycznych, bólu, zaburzeń funkcjonowania zmysłów oraz konfliktów między zwierzętami przebywającymi w tym samym gospodarstwie domowym.

Ryc. 11. Algorytm postępowania w przypadkach zespołu zaburzeń poznawczych u psów.

Algorytm postępowania w przypadkach zespołu zaburzeń poznawczych u psów został przedstawiony na ryc. 11.

Ze względu na ewentualnie współistniejące choroby, takie jak cukrzyca, niewydolność krążenia lub nerek, farmakoterapia u pacjentów geriatrycznych może okazać się trudna, gdyż większość leków stosowanych w psychoterapii zwierzęcej wykazuje działania uboczne i interakcje z innymi środkami. Jeśli chodzi o problemy behawioralne ściśle związane z podeszłym wiekiem, używane są trzy leki: selegilina w dawce 0,5 mg/kg raz dziennie rano, nicergolina w dawce 0,25-0,5 mg/kg raz dziennie rano i propentofilina w dawce 3 mg/kg 2 razy dziennie. Jeśli brak jest przeciwwskazań, inne leki, jak klomipramina (w dawce 1-3 mg/kg 2 razy dziennie), mogą być także używane w niektórych przypadkach, przede wszystkim u psów wykazujących zachowania lękowe.

Należy pamiętać, że zmiany narządowe związane z procesami starzenia się organizmu mają charakter postępowy i nieodwracalny, więc celem leczenia nie jest całkowity powrót do zdrowia pacjenta, ale identyfikacja i terapia zaburzeń behawioralnych tak wcześnie, jak to możliwe, aby spowolnić postęp choroby i zapewnić starzejącemu się zwierzęciu odpowiednią jakość życia.

Przedstawione powyżej algorytmy pierwszej pomocy dotyczące najczęściej spotykanych zaburzeń zachowania u psów i kotów mają na celu ukierunkowanie działań lekarza weterynarii pierwszego kontaktu przed skierowaniem pacjenta do specjalisty. Podobnie jednak jak w przypadkach chorób somatycznych, zdarza się, że stan pacjenta lub wymagania jego właściciela uniemożliwiają wdrożenie zaleconego schematu postępowania. Mimo to właściciel zwierzęcia powinien zostać za każdym razem poinformowany o tym, że terapia behawioralna wymaga czasu i konsekwencji działania, a same leki, jeśli są stosowane, nie przynoszą pożądanego efektu bez wprowadzenia odpowiednich rozwiązań terapeutycznych w postępowaniu z psem lub kotem.

Pierwsza część artykułu ukazała się w MW 9/2012.

Ryc. – Autorka

PIŚMIENNICTWO

1. Bain M.J., Hart B.L., Cliff K.D., Rheul W.W.: Predicting behavioral changes associated with age related cognitive impairment in dogs, Journal of the American Veterinary Medical Association 218, str. 1792-1795, 2001. – 2. Beata C.A.: Diagnosis and Treatment of Aggression in Dogs and Cats. W: Recent Advances in Companion Animal Behavior Problems, Houpt K.A. (Ed.) International Veterinary Information Service, Ithaca NY (www.ivis.org), 2001. – 3. Berns G., Brooks A., Spivak M.: Functional MRI in Awake Unrestrained Dogs. SSRN, April 27, 2012; http://www.sciencedaily.com/ /releases/2012/05/120504110504.htm. – 4. Bradshaw J.S.W.: The Behaviour of the Domestic Cat, CAB International, Wallingford, 1992. – 5. Braem M.: Basic questions in veterinary behavioural medicine. W: Veterinary Behavioural Medicine I, ESAVS Course, Milan, 2005. – 6. Casey R.: Fear and Stress. W: BSAVA Manual of Canine and Feline Behavioural Medicine, red. Horwitz D., Mills D., Heath S., 144-153, BSAVA, Gloucester 2002. – 7. Dehasse J.: Agresja u psów, Galaktyka, Łódź 2006. – 8. Ceregrzyn M.: Psy Rasowe, 456-457, MI Polska, Warszawa, 2008. – 9. Dehasse J.: Classification and description of aggressive disorders. W: Voorjaars dagen 23-26 april ‘04 Scientific Proceedings, Amsterdam 2004. – 10. Dehasse J.: Dog and cat ontogeny disorders: hyperactivity, deprivation, dyssocialisation and depression. W: Veterinary Behavioural Medicine I ESAVS Course, 34-39, Milan, 2005.

11. Head E.: Brain aging in dogs: parallels with human brain aging and Alzheimer’s disease, Veterinary Therapy 2(3), str. 247-260, 2001. – 12. Houpt K.A. i Beaver B.: Behavioral problems in geriatric dogs and cats, Veterinary Clinics of North America: Small Animal Practice 11, str. 643-652, 1981. – 13. Kudła J.: Agresja u psów. Cz. I. Klasyfikacja i czynniki wpływające na agresywne zachowanie u psów. Magazyn Weterynaryjny, Vol. 15 nr 119, str. 44-46, 2006. – 14. Kudła J.: Agresja u psów. Cz. II. Postępowanie w przypadkach agresji konkurencyjnej. Magazyn Weterynaryjny, Vol. 16 nr 126, str. 38-42, 2007. – 15. Kudła J.: Zaburzenia behawioralne u psów i kotów w podeszłym wieku. Magazyn Weterynaryjny, Vol. 15 nr 109, str. 38-40, 2006. – 16. Kudła J.: Zespół deprywacji socjalnej oraz fobia po traumatycznym zdarzeniu u kota – opis przypadku. Weterynaria w Praktyce, Vol. 6 Nr 9/2009, str. 64-69. – 17. Landsberg G.M., Hunthausen W.L., Ackerman L.J.: Handbook of behaviour problems of the dog and cat, 195-304, 461-466, Elsevier 2003. – 18. Milgram N.W., Head E., Zicker S.C., Ikeda-Douglas C.J., Murphey H., Muggenburg B., Siwak C., Tapp D., Cotman C.W.: Learning ability in aged beagle dogs is preserved by behavioral enrichment and dietary fortification: a two-year longitudinal study, Neurobiology of Aging, 26: 77-90, 2005. – 19. Overall K.L.: Clinical Bahavioral Medicine for Small Animals, 160-194, 209-250 Mosby, St. Louis, Missouri, 1997. – 20. Overall K.L.: Evaluation and Management of Behavioral Conditions. W: Clinical Neurology in Small Animals – Localization, Diagnosis and Treatment, Braund K.G. (Ed.) International Veterinary Information Service, Ithaca NY (www.ivis.org), 2001.

21. Overstreet D.H.: The Flinders sensitive line rats: a genetic animal model of depression. Neurosci Biobehav Rev 17 (1), 51-68, 1993. – 22. Penalligon J.: The use of nicergoline in the reversal of behaviour changes due to ageing in dogs: a multi-centre clinical field. W: Proceedings of the 1st International Conference on Veterinary Behavioural Medicine, str. 37-41, 1997. – 23. Reisner I.: An overview of aggression. W: BSAVA Manual of Canine and Feline Behavioural Medicine, red. Horwitz D., Mills D., Heath S., BSAVA, Gloucester 2002. – 24. Serpell J., Jagoe J.A.: Early experience and the development of behaviour. W: The Domestic Dog: Its Evolution, Behaviour and Interactions with People, red. Serpell J, 79-102, Cambridge University Press, Cambridge, 1995. – 25. Święcicki Ł.: Depresje – definicja, klasyfikacja, przyczyny. Psychiatria w Praktyce Ogólnolekarskiej, 3 (2), 151-159, 2002.