Zwierzęta dzikie
Dekornizacja rogacza sarny (perukarza) – przypadek kliniczny
lek. wet. Paweł Jakubas1
prof. dr hab. Marek Houszka2
W artykule przedstawiono przypadek rogacza sarny, który w wyniku przeprowadzonej rok wcześniej kastracji wykształcił w miejsce poroża znacznych rozmiarów nieregularną formację skórno-rogową przypominającą perukę. Szczegółowo opisano przebieg zabiegu dekornizacji i zastosowane dawki leków. Omówiono wpływ hormonów płciowych na proces tworzenia i zrzucania poroża saren.
Summary
Decornisation in roe deer – a clinical case
Large wig-like bone masses developed in place of antlers in a roe deer after castration. The article describes in detail the surgical procedure and doses of medications administered. Sex hormone-dependent control of antler growth and shedding is discussed.
Key words: roe deer, wild animal, decornisation
Pies, kot, krowa, koń i świnia to statystycznie wciąż najczęściej spotykani pacjenci polskiego lekarza weterynarii. W ostatnim dziesięcioleciu zauważamy jednak w gabinetach weterynaryjnych znaczący wzrost liczby takich pacjentów jak gryzonie, ryby, gady, ptaki ozdobne, pajęczaki czy zwierzęta dziko żyjące. Wzrasta także zainteresowanie hodowlą towarową zwierząt łownych, jak daniele i jelenie.
Z jednej strony wymusza to na lekarzu nieustanne poszerzanie swojej wiedzy i umiejętności manualnych, z drugiej ukazuje nowe, zachęcające horyzonty zawodowe i związane z tym gratyfikacje finansowe.
Rosnąca wrażliwość społeczna, połączona często z brakiem rzetelnej wiedzy przyrodniczej, sprawia, że pod naszą opiekę trafiają coraz częściej dzicy mieszkańcy lasów, łąk i akwenów wodnych. Stawia to lekarza weterynarii w nowej sytuacji. W oparciu o swoją dotychczasową wiedzę i doświadczenie musi on sprostać nowym wyzwaniom.
W artykule opisano przypadek kliniczny dekornizacji koziołka, który dwa lata wcześniej w wyniku splotu różnych wydarzeń zamieszkał w przydomowej zagrodzie.
Opis przypadku
Na początku lipca 2012 roku zwrócono się do nas z prośbą o pomoc. Przebywający w przydomowej zagrodzie, kastrowany rok wcześniej kozioł sarny w wieku około 2 lat, o masie 17 kg, wykształcił na porożu obfitą „perukę”, której nie był w stanie w naturalny sposób zrzucić. W wyniku jej zalegania, ciągłego wzrostu i częstych mechanicznych uszkodzeń (głównie o ogrodzenie) zwierzę w ciągu kilku dni straciło dużo krwi, przestało przyjmować karmę i wyraźnie osłabło.
Oględziny w miejscu przebywania koziołka wykazały, że zwierzę jest utrzymywane w zagrodzie o wymiarach 20 × 10 metrów ze znajdującym się na środku szałasem z drewnianych kłód i gałęzi, chroniącym od deszczu i wiatru (ryc. 1). Jego karmę stanowiły:...
