Neurologia
Encefalopatia wątrobowa – patogeneza, objawy i leczenie
lek. wet. Tomasz Monowid1
lek. wet. Aneta Bocheńska1
lek. wet. Karolina Petrykowska2
Encefalopatia wątrobowa jest zespołem objawów nerwowych, z którym spotkał lub spotka się prawdopodobnie każdy praktykujący lekarz weterynarii. Powstaje on w wyniku upośledzenia odtruwających funkcji wątroby, na skutek zaburzeń krążenia lub uszkodzenia miąższu. Toksyczne związki uwolnione do krwi wywierają wpływ na układ nerwowy, wywołując ośrodkowe objawy neurologiczne. Gdy jedyną alternatywą dla pacjenta jest przeszczep wątroby, ograniczenie skutków encefalopatii wątrobowej może poprawić komfort życia zwierząt i jego długość.
Summary
Hepatic encephalopathy: pathogenesis, symptoms, treatment
Hepatic encephalopathy is a neurologic syndrome that most practicing veterinarians will encounter. The cause is a derangement of the liver’s detoxifying function secondary to vascular or parenchymal lesions. Toxic molecules that enter the vascular system influence the central nervous system and cause central neurologic symptoms. Treatment focused on hepatic encephalopathy can improve the animal’s comfort if a liver transplantation is the only cure for the patient.
Key words: hepatic encephalopathy, dog, cat, ammonia
Patogeneza encefalopatii wątrobowej i rola amoniaku w wystąpieniu jej objawów
Za obraz kliniczny encefalopatii wątrobowej odpowiada wiele toksycznych substancji, natomiast główną rolę w patogenezie choroby odgrywa amoniak. Podstawowym źródłem amoniaku we krwi jest rozkład aminokwasów w świetle jelit, przeprowadzany przez florę bakteryjną. Cykl mocznikowy jest głównym szlakiem metabolicznym wiążącym amoniak do mniej toksycznych cząsteczek i odbywa się przede wszystkim w strefie przywrotnej zrazików wątrobowych. Drugi pod względem istotności proces przekształca amoniak w glutaminę i odbywa się również w hepatocytach znajdujących się w okolicy żyły centralnej. W związku z tym wątroba stanowi główny narząd metabolizujący tę substancję.
Metabolizm amoniaku jest powiązany z utrzymaniem równowagi kwasowo-zasadowej poprzez wiązanie go z resztą kwasu węglowego do mocznika. W przypadku kwasicy, w wątrobie zaczyna przeważać wiązanie amoniaku w glutaminę, aby uwolnić większą ilość węglanów. Ssaki roślinożerne, wszystkożerne i względnie mięsożerne (np. pies) cechują się cyklem mocznikowym o rezerwie metabolicznej 50-80%, co umożliwia płynne przechodzenie z diety ubogobiałkowej do diety bogatej w białko. Mechanizm ten pozwala oszczędzać związki azotowe organizmu w trakcie diety ubogobiałkowej. Wiele z tych zwierząt ma możliwość syntetyzowania argininy z innych aminokwasów.
