Poszczepienne powikłania dermatologiczne są rzadko spotykaną kliniczną postacią dermatoz u psów. Obraz kliniczny skórnych zmian charakteryzuje znaczny polimorfizm. W niniejszym artykule omówiono patofizjologię, obraz kliniczny, rozpoznawanie oraz leczenie uogólnionej poszczepiennej dermatozy niedokrwiennej u psów.

Niepożądane reakcje skórne związane z podaniem szczepionki przeciwko wściekliźnie są rzadko obserwowane u psów. W zdecydowanej większości przypadków nie stanowią one zagrożenia dla zdrowia i życia pacjenta. Najczęściej występuje odczyn poszczepienny jako miejscowa – w okolicy podania szczepionki – przejściowa reakcja organizmu na wprowadzenie preparatu. Rzadziej spotykany jest obrzęk naczynioruchowy skóry i błon śluzowych głowy (1). Natomiast uogólniona poszczepienna dermatoza niedokrwienna, w zależności od nasilenia i umiejscowienia zmian chorobowych, w skrajnych przypadkach może prowadzić do trwałych uszkodzeń, zagrożenia życia, a nawet śmierci zwierzęcia (4).

Patogeneza

Patogeneza poszczepiennej dermatozy niedokrwiennej nie jest do końca wyjaśniona. Przypuszczalnie choroba związana jest z indywidualną nadmierną lub patologiczną odpowiedzią immunologiczną (typ III nadwrażliwości) organizmu na antygen szczepionkowy. Reakcja immunologiczna związana z powstawaniem kompleksów antygen–przeciwciało przejawia się zapaleniem naczyń i może ograniczać się do wybranych tkanek lub mieć charakter uogólniony (3, 4, 5). Choroba może wystąpić nawet 6 miesięcy po podskórnym podaniu szczepionki przeciwko wściekliźnie. Czasami ujawnia się, gdy odstęp pomiędzy kolejnymi szczepieniami profilaktycznymi był zbyt krótki.

Z uwagi na fakt, że choroba spotykana jest przede wszystkim u psów bardzo małych ras, wydaje się, że może mieć ona również częściowo związek z podaniem zbyt dużej dawki antygenu w odniesieniu do masy psa, ponieważ taka sama objętość szczepionki podawana jest wszystkim psom niezależnie od ich wielkości.

Predyspozycje

Psy długowłose ras miniaturowych wydają się predysponowane do rozwoju uogólnionej poszczepiennej dermatozy niedokrwiennej. Opisywana była u psów takich ras jak np. maltańczyk, shih tzu, pudel miniaturowy i toy, bichon frise, szpic miniaturowy, lha...