Małe zwierzęta
Dominacja u psów – podstawa szkolenia czy szarlataństwo?
Agnieszka Kopania1
dr n. wet. Jagna Kudła2
Teoria dominacji jest jedną z najbardziej znanych w szkoleniu psów. Zakłada, że skoro wilki są ich przodkami, to zachowania tych dwóch gatunków, zwłaszcza socjalne, są analogiczne. Zatem psy również tworzą stada, w których występuje hierarchia, a na jej czele stoi przywódca, zwany Alfą. Przewodnik stada ma pierwszeństwo do wszystkich zasobów – jedzenia, miejsca odpoczynku, samicy. Według teorii dominacji psy tworzą także stado z ludźmi. Jeśli właściciel chce, by jego pies był posłuszny, powinien zająć pozycję Alfy, stosując reguły panujące w wilczym stadzie (1, 2, 3, 6, 7, 8).
SUMMARY
Dominance theory in dogs – basis of training or quackery?
Dominance theory has been used in dog training for over a hundred years. On the basis of research on the behavior of wolves, dog trainers elaborated rules to help with dog training. However, dominance reduction programs have been challenged by specialists dealing with dog and wolf behavior for over twenty years.
Key words: dog, dominance, domination, dog training
Metody, za pomocą których właściciel ma podnosić swój status, zwane są „programami redukcji pozycji” (1, 2, 4, 7). Na potrzeby artykułu zostały podzielone na dwie grupy:
1. „Stara” teoria dominacji została stworzona przez niemieckiego policjanta Konrada Mosta na początku XX wieku. Uważał on, że psy ustalają hierarchię w stadzie poprzez przemoc, więc człowiek również powinien niejako stawać do pojedynku z psem, w którym odnosi natychmiastowe zwycięstwo za pomocą siły.
Most ustalił zasady, których powinien przestrzegać właściciel psa, by zdobyć pozycję Alfy. Należą do nich:
- „Alpharoll” – chwytanie psa za kark i przyciskanie go do ziemi. Ma to imitować zachowanie wilka stojącego wyżej w hierarchii w stosunku do osobnika niższego rangą
- potrząsanie za kark – w ten sposób suka karze krnąbrne szczenię
- odbieranie jedzenia siłą – każdy kęs zdobyczy prawnie należy do Alfy
- brutalne karcenie za każdy przejaw agresji
- stosowanie bólu, przymusu jako sposobu na zmianę zachowania psa (1, 6, 7).
2. „Nową” teorię dominacji stworzył John Fisher, którą opisał ją w książce „Okiem psa” (3), wydanej w 1990 roku. Zaprzeczył on twierdzeniu Mosta, że pozycję w stadzie zdobywa się przemocą. Według Fishera status Alfy nie jest zdobywany, lecz raczej przyznawany przez inne osobniki nieustannym demonstrowaniem uległości. Przejawy agresji zdarzają się rzadko, a stado żyje w spokoju i harmonii. Zatem również w ludzko-psim stadzie pies staje się Alfą nie dlatego, że zdobył tę pozycję, ale dlatego, że człowiek nieświadomie mu ją przekazał.
