Badania krwi są powszechnie stosowane w diagnostyce, w tym chorób wątroby. Biochemiczny profil wątrobowy u ptaków wygląda różnie w zależności od polecających go autorów, ale niemal zawsze wymieniane są takie parametry jak kwasy żółciowe (BA), AspAT, CPK, GGT, GLDH, a także albuminy i globuliny oraz rzadziej amoniak. Dodatkowo zaleca się badanie aktywności AlAT, LDH, stężenia glukozy, cholesterolu i kwasu moczowego oraz wykonanie badania morfologicznego krwi.

Wątroba jest największym narządem w ciele ptaków, choć jej względna wielkość różni się w zależności od gatunku. Wątroba ma wiele niezbędnych do życia funkcji utrzymujących homeostazę organizmu. Obejmują one m.in. syntezę mocznika, cholesterolu i kwasów żółciowych oraz wytwarzanie i wykorzystanie glikogenu. Jest to także miejsce przetwarzania różnych substancji i przygotowania ich do wydalenia z organizmu z żółcią lub moczem. W wątrobie produkowane są również białka osocza (albuminy), fibrynogen, lipoproteiny oraz alfa- i beta-globuliny. Wątroba wytwarza wszystkie czynniki krzepnięcia krwi. Jest też filtrem czynników zakaźnych i innych obcych substancji, które zostały wchłonięte przez przewód pokarmowy do krwi. W mitochondriach wątrobowych przez utlenianie, fosforylację i beta-oksydację kwasów tłuszczowych wytwarzana jest energia. Energia ta, gromadzona w glikogenie, jest wykorzystywana do podtrzymywania aktywności organizmu (3, 8).

Przyczyną chorób wątroby u ptaków domowych jest najczęściej nieodpowiednie żywienie, aczkolwiek mogą być nią również zatrucia, nowotwory i choroby zakaźne. Zdolność tego narządu do regeneracji maskuje wczesne etapy choroby (8), a objawy kliniczne występują, gdy większa część narządu jest już uszkodzona.

Diagnostyka chorób wątroby u ptaków opiera się głównie na analizie objawów klinicznych, wyników badania krwi, badań obrazowych oraz mikroskopowych. Podobnie jak u innych zwierząt choroba rzadko dotyczy tylko jednego narządu, ponieważ dysfunkcja wątroby pociąga za sobą zaburzenie pracy innych narządów i vice versa. Charakterystycznym objawem ostrego uszkodzenia wątroby u ptaków jest biliwerdinuria (ryc. 1). Objawia się ona żółtym do zielonego zabarwieniem moczanów. Poza chorobami wątroby biliwerdinuria może też jednak występować podczas rozpadu krwiaków. Degradacja hemu prowadzi do powstania biliwerdyny, która u ssaków ulega redukcji do bilirubiny, natomiast u ptaków i gadów ze względu na bardzo niską aktywność reduktazy biliwerdyny jest wydalana z organizmu w niemal niezmienionej formie. Żółtaczka nie jest typowym objawem chorób wątroby u ptaków (zdarza się niezmiernie rzadko), a żółte do pomarańczowego zabarwienie tkanek (szczególnie tłuszczu) i osocza to najczęściej wynik karmienia pokarmem bogatym w karotenoidy (8). Należy pamiętać również o tym, że żółte lub żółtopomarańczowe zabarwienie moczanów może być wywołane stosowaniem wysokich dawek witamin z grupy B.