Parazytologia nie byłaby nauką bez pozostałych dziedzin, jak biologia molekularna, serologia, chemia kliniczna, hematologia lub histopatologia. Każda z nich wnosi cenne informacje o przebiegu klinicznym inwazji pasożytniczej, patofizjologii oraz możliwościach diagnostycznych i terapeutycznych. Badania cytologiczne oraz histopatologiczne często jako jedyne w weterynarii pozwalają odróżnić rozrost nowotworowy od zmiany wywołanej przez organizmy pasożytnicze. Niniejszy artykuł opisuje trzy trudne, acz istotne parazytozy psów i kotów, w przebiegu których cytologia i histopatologia mają duże znaczenie diagnostyczne.

Organizmy chorobotwórcze, w tym pasożyty, przyczyniają się niejednokrotnie do powstawania zmian w tkankach. Zmiany te tworzą się w obrębie przewodu pokarmowego (błona śluzowa jelita, miąższ wątroby), płuc (pęcherzyki płucne), tkanki nerwowej, tkanki mięśniowej i łącznej, w tym tkanki podskórnej. Histologiczną cechą niektórych zmian pasożytniczych jest zapalenie ziarniniakowe. Zapalenie ziarniniakowe charakteryzuje się ogniskowym naciekiem złożonym z makrofagów, w tym komórek nabłonkowatych. Ponadto można stwierdzić obecność licznych wielojądrowych komórek olbrzymich, limfocytów, plazmocytów, fibroblastów i granulocytów, w głównej mierze granulocytów kwasochłonnych (1). Powstawanie zmian wywołanych zarażeniem pasożytniczym jest zależne m.in. od gatunku pasożyta, jego rozmiarów, zdolności do wywołania reakcji zapalnej wynikającej z uszkodzenia tkanek, a także od statusu immunologicznego zarażonego osobnika (2). W procesie zapalnym organizm stara się odizolować pasożyta tkanką łączną, która z czasem może ulec zwapnieniu. Samo stwierdzenie obecności pasożytów w badaniu histopatologicznym lub cytopatologicznym zwykle bywa przypadkowe, a potwierdzenie gatunkowe pasożyta jest możliwe przy użyciu barwienia immunohistochemicznego lub techniki PCR (3).

Nicienie płucne u kotów

Do najczęściej stwierdzanych nicieni płucnych u kotów należy zaliczyć Aelurostrongylus abstrusus, Troglostrongylus brevior oraz Capillaria aerophila (synonim Eucoleus aerophilus). Nicień A. abstrusus jest powszechnym gatunkiem powodującym robaczycę płuc u kotów na całym świecie. Na zarażenie narażone są szczególnie koty wychodzące i polujące, a także młode osobniki o osłabionej odporności (4, 5). Dorosłe nicienie umiejscawiają się w oskrzelikach i pęcherzykach płucnych, przyczyniając się tym samym do rozwoju pasożytniczego zapalenia płuc (pneumonia verminosa).

T. brevior jest niedocenianym nicieniem płucnym kotów i dzikich kotowatych. Inwazje tego nicienia są jednak coraz częściej odnotowywane na terenie południowej Europy. Pojedyncze przypadki opisano także w południowo-wschodniej Polsce (6). W Europie...