Aminotransferaza alaninowa (ALT) to enzym obecny głównie w hepatocytach, który jest uwalniany do krwiobiegu w wyniku uszkodzenia komórek wątroby. Wzrost poziomu ALT wskazuje na uszkodzenie wątrobowokomórkowe, ale nie różnicuje przyczyny ani nie prognozuje przebiegu choroby. W ostrych przypadkach poziom ALT spada w ciągu 2-3 dni po ustąpieniu choroby i normalizuje się w ciągu 2-3 tygodni. W przewlekłych chorobach wątroby wzrost ALT może być mniej wyraźny i zmienny.
Utrzymujące się wysokie stężenie ALT sugeruje przewlekłą chorobę wątroby, ale nie pozwala na różnicowanie jej przyczyn, takich jak przewlekłe zapalenie, nowotwory czy hepatopatie reaktywne (RH). RH, które wynikają z innych chorób, takich jak endokrynopatie czy schorzenia przewodu pokarmowego, zwykle są klinicznie nieistotne i wymagają leczenia pierwotnej przyczyny. Z kolei pierwotne przewlekłe hepatopatie mogą prowadzić do postępującego uszkodzenia wątroby i utraty jej funkcji.
Wartość wzrostu ALT wyrażana jest w krotnościach względem górnej granicy przedziału odniesienia (RI). Ogólnie <2-krotny wzrost jest zwykle nieistotny klinicznie, 5-10-krotny uznaje się za umiarkowany, a >10-krotny za wyraźny, chociaż te granice są umowne. Nie istnieją jednoznaczne wytyczne, które przypadki wymagają dalszych badań, co było celem analiz w prezentowanym badaniu.
Badanie oceniło długoterminowe wyniki klinicznie zdrowych psów z podwyższonym poziomem ALT, koncentrując się na jego skuteczności jako narzędzia przesiewowego. Większość psów (68%) z podwyższonym poziomem ALT miała przejściowy lub zmienny wzrost, który nie prowadził do klinicznie istotnych chorób wątroby w czasie życia psa. Tylko u niewielkiej części (5%) psów rozwinęły się klinicznie istotne choroby wątroby w trakcie średniej obserwacji wynoszącej 5 lat. Utrzymujące się wysokie stężenie ALT, szczególnie przekraczające czterokrotnie RI przez ponad 12 tygodni, może wskazywać na konieczność dalszych badań, zwłaszcza u ras predysponowanych, takich jak labradory, bedlington terriery czy dobermany.
W badaniu stwierdzono również, że ALT nie jest skutecznym narzędziem przesiewowym na poziomie populacyjnym, ponieważ wzrost enzymu odzwierciedla jedynie uszkodzenie wątroby, a nie konkretną chorobę. W wielu przypadkach wczesne leczenie nie poprawiało wyników klinicznych, co ogranicza jego zastosowanie diagnostyczne. Wyniki sugerują, że ALT jako narzędzie przesiewowe nie spełnia kryteriów dla powszechnych programów przesiewowych. Może być jednak użyteczne w ukierunkowanych działaniach diagnostycznych i prewencyjnych.
Podsumowując, wzrost ALT u klinicznie zdrowych psów jest zwykle przejściowy lub zmienny i nie prowadzi do istotnych klinicznie chorób wątroby. ALT może być użyteczne jako marker w specyficznych przypadkach, szczególnie przy wielokrotnym i znaczącym wzroście poziomu enzymu, jednak jego zastosowanie w populacyjnych programach przesiewowych wymaga dalszych badań i lepszych wytycznych klinicznych.
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/jsap.13777
