Wpływ lasera terapeutycznego klasy IV na procesy gojenia się ran pooperacyjnych

Skóra, stanowiąca około 15% masy ciała ssaków, pełni kluczowe funkcje ochronne, metaboliczne i immunologiczne. Proces gojenia ran obejmuje trzy nakładające się fazy – zapalną, proliferacyjną i przebudowy – których przebieg zależy m.in. od unaczynienia, dotlenienia i pH tkanek. W ostatnich latach coraz większe zainteresowanie budzi terapia fotobiomodulacyjna (PBMT) z wykorzystaniem laserów klasy IV. Emitując promieniowanie podczerwone o dużej mocy, lasery te stymulują mitochondrialną oksydazę cytochromu C, zwiększając produkcję ATP, proliferację komórek, syntezę kolagenu i angiogenezę, co wspiera wszystkie etapy gojenia.

Chociaż badania nad PBMT w medycynie człowieka i weterynarii są coraz liczniejsze, brakuje kontrolowanych analiz dotyczących zwierząt towarzyszących, szczególnie kotów, oraz badań oceniających różnice w gojeniu tej samej rany u tego samego osobnika. Badanie oceniło wpływ terapii laserem klasy IV na gojenie ran chirurgicznych u psów i kotów, wykorzystując model rozszczepionej rany. W ciągu 8 dni po zabiegu analizowano m.in. grubość i kolor skóry, obecność krwiaka, temperaturę, elastyczność oraz wysięk, co pozwoliło ocenić skuteczność terapii fotobiomodulacyjnej i wesprzeć opracowanie standardowych protokołów klinicznych dla małych zwierząt.

W strefach poddanych terapii zaobserwowano zmniejszenie grubości skóry, co świadczy o redukcji stanu zapalnego i szybszej przebudowie tkanek, związanej m.in. ze zwiększoną produkcją ATP i modulacją czynników wzrostu. Efekt leczenia był podobny u psów i kotów oraz niezależny od płci i wieku. W obszarach leczonych laserem kolor skóry był bardziej różowawy, co odpowiadało nasilonej angiogenezie, zwłaszcza u kotów. Krwiaki ustępowały szybciej w strefach laserowych dzięki lepszej kontroli zapalenia i poprawie drenażu limfatycznego, co wiązało się z aktywacją mitochondrialną i ze zwiększoną aktywnością makrofagów.

Drenaż limfatyczny jest procesem ciągłym i może wpływać na sąsiednie obszary, co stanowi ograniczenie modelu rany podzielonej, jednak terapia laserowa lokalnie poprawia aktywność limfatyczną i usuwanie płynów. Zwierzęta z większą masą ciała miały dłużej utrzymujące się krwiaki w strefach kontrolnych, prawdopodobnie z powodu ucisku tłuszczu na naczynia limfatyczne, ale laser przyspieszał ich ustępowanie w strefach leczonych. W strefach laserowych temperatura skóry znacznie wzrastała, wskazując na większą aktywność metaboliczną i lepszą perfuzję, niezależnie od cech zwierząt. Elastyczność skóry poprawiła się pod wpływem lasera dzięki zwiększonej syntezie kolagenu i regulacji enzymów przebudowy tkanki. W strefach leczonych laserem szybciej zanikała obecność płynów, takich jak wysięk limfatyczny. Efekt ten przypisuje się poprawionej funkcji śródbłonka i układu limfatycznego dzięki aktywacji oksydazy cytochromu C oraz lepszemu transportowi jonów napędzanemu przez ATP. Regulacja akwaporyn i zmniejszenie przepuszczalności naczyń włosowatych przez histaminę również przyspieszały usuwanie płynów. 

Badanie to dostarcza wstępnych dowodów na to, że terapia laserami klasy IV może przyspieszyć pooperacyjne gojenie się ran u psów i kotów poprzez promowanie lepszej kontroli stanów zapalnych, przebudowy tkanek i unaczynienia. Projekt wewnątrzindywidualny minimalizował czynniki zakłócające i wspierał obserwowane spójne efekty. Laseroterapia klasy IV jest obiecująca jako nieinwazyjny dodatek do rutynowej pielęgnacji ran weterynaryjnych.

https://www.mdpi.com/2076-2615/15/14/2133