Występowanie Cystoisospora spp. i innych pasożytów jelitowych u psów i kotów z biegunką

Pasożyty jelitowe, szczególnie pierwotniaki z rodzaju Cystoisospora oraz Giardia duodenalis, należą do najczęstszych przyczyn biegunki u psów i kotów. U psów najczęściej występują C. canis oraz gatunki podobne do C. ohioensis, natomiast u kotów – C. felis i C. rivolta. Infekcje częściej dotyczą młodych zwierząt ze względu na niedojrzały układ odpornościowy, możliwość transmisji pionowej oraz częste przebywanie w warunkach sprzyjających szerzeniu się pasożytów. Objawy kliniczne, takie jak biegunka, wymioty, ból brzucha, brak apetytu, zahamowanie wzrostu czy letarg, zależą od gatunku pasożyta, intensywności inwazji, wieku zwierzęcia oraz obecności współzakażeń. U dorosłych infekcje często przebiegają bezobjawowo. 

Patogenność poszczególnych gatunków różni się – np. C. canis może być bardziej chorobotwórczy niż gatunki z grupy C. ohioensis u psów, a C. rivolta częściej powoduje ciężkie objawy u kotów niż C. felis. Współzakażenia z innymi pasożytami, bakteriami lub wirusami są częste, pogarszają stan kliniczny i utrudniają diagnostykę. 

Celem badania było określenie związku między obecnością i nasileniem chorób jelitowych a występowaniem pojedynczych i mieszanych zakażeń kokcydiami oraz innymi pasożytami jelitowymi u młodych psów i kotów z biegunką. 

Badanie wykazało, że kokcydia są częstymi pasożytami jelitowymi u psów i kotów z biegunką, przy czym istotnie częściej występują u kotów. Wyższa częstość zakażeń u kotów może być związana z ich stylem życia – wiele z nich żyje w grupach, pochodzi z tego samego miotu, ma swobodny dostęp do środowiska zewnętrznego oraz większą ekspozycję na oocysty w okresie okołoporodowym. W przeciwieństwie do tego, psy objęte badaniem zazwyczaj były trzymane w domach jednorodzinnych i nie miały swobodnego dostępu do środowiska zewnętrznego. U psów częściej wykrywano gatunki podobne do Cystoisospora canis niż C. ohioensis, co sugeruje większą rolę C. canis w wywoływaniu biegunki. Oba gatunki powodowały podobne nasilenie objawów jelitowych, jednak C. canis częściej wiązał się ze zmniejszoną aktywnością, co wskazuje na jego wyższą patogenność. W jednym przypadku współzakażenie C. canis i C. ohioensis skutkowało ciężką chorobą, co może sugerować efekt synergii w zaostrzeniu objawów. 

U kotów najczęściej wykrywano C. felis, jednak C. rivolta częściej powodowała wodnistą lub krwotoczną biegunkę i wydaje się mieć wyższą patogenność. Prawdopodobnie wynika to z różnic w lokalizacji namnażania – C. rivolta rozwija się głębiej, w kryptach jelitowych, co może powodować poważniejsze uszkodzenia nabłonka. Najcięższy przypadek choroby u kota w badaniu odnotowano właśnie przy jednospecyficznej infekcji C. rivolta. 

Autorzy zwracają uwagę, że wyniki dotyczące częstości zakażeń mogą być niedoszacowane, ponieważ zastosowano wyłącznie kopromikroskopię. Zwierzęta mogą wykazywać objawy kliniczne jeszcze przed wydaleniem oocyst, co zwiększa ryzyko wyników fałszywie ujemnych. Aby temu zapobiec, zaleca się powtarzanie badań lub stosowanie szybkich testów, które pozwalają wykryć pasożyty na wcześniejszym etapie i mogą podwoić wykrywalność w porównaniu z samą flotacją kału. 

W badaniu wykazano również istotne różnice w częstości wykrywania Giardia spp. między psami a kotami, co może być związane z odmiennymi zachowaniami – psy częściej spożywają materiał potencjalnie zakaźny z otoczenia, co zwiększa ryzyko infekcji. 

Podsumowując: kokcydia stanowią istotny problem u młodych psów i kotów z biegunką, szczególnie u kotów. Cystoisospora spp. powinny być uwzględniane w diagnostyce różnicowej, a w przypadku ujemnego wyniku kopromikroskopii warto sięgnąć po testy koproantygenowe w celu wykrycia zakażeń utajonych. Rutynowe badania są szczególnie ważne przy wprowadzaniu nowych dorosłych zwierząt do gospodarstw domowych oraz u ciężarnych samic, aby zapobiegać rozprzestrzenianiu pasożytów i chronić noworodki, które mogą doświadczać ciężkiego przebiegu choroby. 

https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0304401725001578?via%3Dihub