Pheochromocytoma (PCC) to rzadki guz nadnerczy, występujący u 0,01-0,1% psów, który ze względu na niespecyficzne objawy kliniczne stanowi wyzwanie diagnostyczne i terapeutyczne. W przeszłości diagnoza PCC była najczęściej stawiana pośmiertnie, jednak rozwój diagnostyki obrazowej oraz oznaczanie metabolitów katecholamin, takich jak metanefryny osoczowe i stosunek normetanefryna:kreatynina w moczu, pozwala na wcześniejsze wykrycie choroby. Leczeniem z wyboru w przypadku niefunkcjonalnych guzów nadnerczy bez przerzutów jest adrenalektomia, podczas gdy alternatywne metody, takie jak radioterapia stereotaktyczna czy inhibitory kinazy tyrozynowej, stosowane są sporadycznie. W praktyce klinicznej, w stabilizacji przedoperacyjnej lub w sytuacjach, gdy operacja nie jest możliwa, wykorzystuje się antagonistów receptorów α-adrenergicznych (AA). Pomimo braku danych dokumentujących długoterminową skuteczność AA jako monoterapii są one często stosowane w codziennej praktyce weterynaryjnej.
Celem badania było porównanie przeżycia psów z PCC leczonych adrenalektomią (z wcześniejszym stosowaniem AA lub bez niego) z przeżyciem psów leczonych wyłącznie AA, a także identyfikacja czynników ryzyka wpływających na rokowanie. Analiza wyników wykazała, że mediana przeżycia psów leczonych wyłącznie AA była istotnie krótsza niż u pacjentów poddanych operacji, a adrenalektomia okazała się niezależnym pozytywnym predyktorem przeżycia w analizie wieloczynnikowej. Wyniki te potwierdzają, że adrenalektomia pozostaje leczeniem z wyboru u psów z PCC bez przerzutów, gdy zabieg jest możliwy do przeprowadzenia. AA nie wykazują bezpośredniej aktywności przeciwnowotworowej. Ich działanie ogranicza się do łagodzenia objawów wynikających z nadmiernego wydzielania katecholamin, zwłaszcza nadciśnienia. Krótka mediana przeżycia w grupie leczonej wyłącznie AA stawia pod znakiem zapytania zasadność stosowania tej metody jako samodzielnej terapii.
Analiza czynników ryzyka ujawniła, że utrata masy ciała oraz podwyższone stężenie białka całkowitego były związane z krótszym przeżyciem, natomiast brak wyraźnych objawów klinicznych korelował z dłuższym czasem przeżycia, sugerując, że łagodniejsze konsekwencje endokrynologiczne guza sprzyjają lepszemu rokowaniu. Obecność przerzutów nie była natomiast niezależnym predyktorem śmierci. Mediana przeżycia po adrenalektomii wynosiła 927 dni i była zgodna z wcześniejszymi doniesieniami. Powikłania pooperacyjne trzykrotnie zwiększały ryzyko zgonu, jednak śmiertelność okołooperacyjna była niska, a większość psów przeżywała do wypisu. Wstępne leczenie fenoksybenzaminą poprawiało przeżycie do momentu wypisu, choć nie zachowało istotności w analizie wieloczynnikowej.
Podsumowując, adrenalektomia pozostaje leczeniem z wyboru u psów z PCC bez przerzutów, zapewniając znacząco dłuższe przeżycie niż leczenie samymi antagonistami receptorów α-adrenergicznych. AA mogą być stosowane w stabilizacji przedoperacyjnej, jednak ich skuteczność jako samodzielnej terapii jest wątpliwa. Konieczne są dalsze prospektywne badania z oceną przeżycia specyficznego dla choroby, aby precyzyjniej określić wpływ metod leczenia PCC na rokowanie u psów.
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/jvim.70220
