Młodzieńcze zapalenie tkanki łącznej psów (juvenile cellulitis, ropowica młodocianych) jest rzadkim zaburzeniem występującym przede wszystkim u szczeniąt. Objawia się pęcherzykowo-krostowym, obrzękowym zapaleniem skóry, zlokalizowanym głównie w okolicy twarzy, małżowin usznych i żuchwowych węzłów chłonnych.

Przyczyna choroby jest nieznana, ale nie wyklucza się czynnika dziedzicznego. Brano pod uwagę także etiologię zakaźną (bakterie, wirusy, jak np. wirus nosówki). Zazwyczaj jednak zmiany są jałowe, a ustępowanie zmian chorobowych jest zdecydowanie przyspieszane podaniem glikokortykosteroidów. Rozważano także możliwość, że młodzieńcze zapalenie tkanki łącznej jest reakcją nadwrażliwości, jednakże leczenie większości uczuleń wymaga eliminacji alergenu lub ciągłego podawania leków przeciwzapalnych bądź immunosupresyjnych, co czyni tę etiologię wątpliwą. Według niektórych autorów takie reakcje mogą być właściwością tylko młodych, niedojrzałych immunologicznie organizmów i występować przejściowo, co miałoby tłumaczyć, dlaczego w większości przypadków wystarczy tylko okresowe podawanie leków immunosupresyjnych. Inne potencjalne przyczyny, które są rozważane, to niski poziom higieny utrzymania zwierząt, niewłaściwe odżywianie, pasożyty wewnętrzne, stres i reakcje związane ze szczepieniem. Ponieważ choroba charakteryzuje się dobrą odpowiedzią na stosowanie glikokortykosteroidów, jej etiologia prawdopodobnie jest związana z zaburzeniem układu odpornościowego.

Predyspozycje płci

Wydaje się, że nie ma predyspozycji płciowej. Odnotowano jednak większą częstość występowania tej choroby u samców (badania dotyczyły gordon seterów). W innych retrospektywnych badaniach wykazano, że spośród 18 psów z młodzieńczym zapaleniem tkanki łącznej 67% stanowiły samce.

Predyspozycje wieku

Choroba występuje najczęściej u szczeniąt w wieku od 3 tygodni do 4 miesięcy (zostały udokumentowane przypadki jej wystąpienia u psa 8-miesięcznego i dwóch dorosłych psów – w wieku 2 oraz 4 lat).

Predyspozycje rasy

Choroba może wystąpić u szczeniąt każdej rasy, uważa się jednak, że predyspozycje mogą występować u jamników, golden retrieverów, labrador retrieverów, gordon seterów i beagli. Wysoką częstotliwość występowania choroby odnotowano u gordon seterów. Zaobserwowano mioty, w których około 25% szczeniąt miało młodzieńcze zapalenie tkanki łącznej.

Obserwacje właściciela

Właściciele zgłaszają się do lekarza ze szczenięciem, u którego obserwują nagłe pojawienie się obrzęku twarzy, głównie wokół powiek, warg, nosa i małżowin usznych. Charakterystyczny jest szybki postęp choroby, w ciągu 24 do 48 godzin pojawiają się grudki i krosty na całej głowie. Mogą dołączyć się objawy bólowe. Właściciele często zauważają, że szczenięta wykazują zmniejszony apetyt. Obserwuje się też czasem bóle stawów, gorączkę, w skrajnych przypadkach ospałość. Ważne jest, aby zapytać o inne szczenięta w miocie (w etiologii nie wyklucza się czynnika genetycznego).

Objawy obserwowane podczas badania klinicznego

• obustronny obrzęk nosa, warg i powiek
• wyraźne powiększenie żuchwowych węzłów chłonnych
• w ciągu 24 do 48 godzin pojawia się symetryczny rumień, grudki, pęcherzyki i krosty na wargach, nosie, podbródku, grzbiecie nosa, małżowinach usznych i wokół oczu
• obszary zajęte obrzękiem i wykwitami skórnymi mogą ulegać wyłysieniom pokrytym strupami. Przy zaostrzeniu procesu chorobowego dochodzi do tworzenia przetok z wydzieliną surowiczą i ropną
• obszary objęte obrzękiem nie są swędzące, ale często bolesne
• w małżowinach usznych obserwuje się pęcherzykowo-krostowe zapalenie i obrzęk, często także wysiękowo-ropne zapalenie zewnętrznego przewodu słuchowego
• u niektórych psów zmiany mogą również obejmować napletek, okolicę sromu i odbytu. Szczególnie w okolicy napletka lub sromu mogą być obserwowane krwotoczne pęcherze
• na tułowiu można zaobserwować chełbocące (fluktujące) guzki podskórne, które mogą być bolesne, czasem tworzą się z nich przetoki
• obserwujemy miejscowe (rzadziej uogólnione) powiększenie węzłów chłonnych
• szczenięta, u których obserwuje się gwałtowny przebieg choroby, mogą być ospałe, występuje u nich brak apetytu i gorączka oraz bóle stawów
• rzadko dochodzi do obrzęków dalszych części kończyn
• jeśli właściwe leczenie zostało rozpoczęte zbyt późno, może to doprowadzić do tworzenia symetrycznych blizn nieporastających włosami.

Wyniki badań laboratoryjnych

Cytologia skóry lub wysięku z ucha – zapalenia ropne do ropno-ziarniniakowego. Widoczne są liczne neutrofile bez obecności drobnoustrojów. Czasem, zwłaszcza przy dłużej trwających procesach chorobowych, można stwierdzić wtórnie występujące bakterie lub drożdżaki.

Biopsja aspiracyjna cienkoigłowa z zajętych węzłów chłonnych daje obraz zapalenia ropnego albo ziarniniakowego. Brak widocznych mikroorganizmów.

Badanie histopatologiczne bioptatu skóry. Najlepiej pobierać krosty, pęcherzyki lub guzki w stanie nienaruszonym (próbki należy uzyskać na początku procesu chorobowego). Zwykle wystarcza pobranie bioptatu trepanem do biopsji o średnicy od 4 do 6 mm. Pobieranie próbek przez wycięcie tkanki w kształcie klina powoduje najczęściej powstawanie większych ran, trudniejszych do zamknięcia z powodu kruchości tkanek. Zarówno w skórze właściwej, jak i w tkance podskórnej może być obserwowane zapalenie o charakterze ropno-ziarniniakowym.

Posiewy bakteriologiczne zwykle są jałowe, czasami przy wtórnych zakażeniach obserwuje się koagulazododatnie ziarniaki.

Badanie biochemiczne oraz morfologiczne krwi nie wykazuje swoistych patognomonicznych zmian. Niemniej jednak można czasami zaobserwować podwyższoną aktywność fosfatazy zasadowej lub też w morfologii krwi – leukocytozę z neutrofilią i monocytozą.