Zjawisko hiperestrogenizmu u suk jest nie tak rzadko spotykanym zaburzeniem hormonalnym. Najczęstsze przyczyny opisywanych nieprawidłowości to torbielowatość jajników, aktywne hormonalnie nowotwory jajników oraz egzogenne estrogeny stosowane w leczeniu nietrzymania moczu u suk. Poniższy artykuł porusza problem hiperestrogenizmu pod kątem lekarza praktyka, traktując o patogenezie, objawach, diagnostyce oraz leczeniu.

Fizjologiczna rola estrogenów w cyklu rozrodczym suk

Psy zaliczane są do zwierząt monoestralnych – w sezonie rozrodczym występuje tylko jedna ruja. Dojrzałość płciową osiągają, w zależności od rasy, w wieku od 6. do 24. miesiąca życia. Owulacja jest spontaniczna i występuje w trakcie rui raz bądź dwa razy w roku. W cyklu rujowym wyróżnia się fazy: przedrujową – proestrus (3-21 dni), rujową – estrus (3-15 dni), porujową – metoestrus, czyli fazę ciałka żółtego – dioestrus (80-90 dni), oraz okres międzyrujowy, tzw. okres spokoju hormonalnego – anoestrus (2-10 miesięcy). W aspekcie wydzielania hormonów w czasie prawidłowego cyklu rujowego wyróżnia się dwa okresy: fazę pęcherzykową, związaną z produkcją estrogenów przez dojrzewające pecherzyki jajnikowe, oraz fazę lutealną, związaną z produkcją progesteronu przez ciałko żółte.

Estrogeny są hormonami steroidowymi (z wyjątkiem niektórych estrogenów syntetycznych). Głównymi przedstawicielami tej grupy są estradiol, estron oraz estriol. Najbardziej aktywnym z nich jest 17β-estradiol. Syntezę estrogenów potwierdzono nie tylko u wszystkich kręgowców, ale również u owadów, co sugeruje, że są to cząsteczki filogenetycznie stare. Sama nazwa „estrogen” pochodzi od greckiego słowa oistros, oznaczającego pożądanie, namiętność.

U samic synteza estrogenów odbywa się w pęcherzykach jajnikowych (głównie w komórkach pęcherzykowych warstwy ziarnistej), ciałku żółtym oraz łożysku (śladowe ilości powstają również w wątrobie, nadnerczach, tkance tłuszczowej oraz gruczole sutkowy...