Pęcherzyca liściasta (pemphigus foliaceus – PF) jest najczęściej występującą chorobą autoimmunologiczną kotów. Jej patogeneza jest dobrze udokumentowana zarówno u ludzi i psów, jak i u kotów (1). U wszystkich tych gatunków jest to podobny proces (3). Nie jest znana częstość występowania jej w populacji, jednak w Stanach Zjednoczonych u około 2-10% kotów konsultowanych przez dermatologów rozpoznano pęcherzycę liściastą (1, 2, 3). Chociaż choroba najczęściej występuje u kotów młodych (w wieku od 2 do 5 lat), pierwsze zmiany mogą pojawiać się w różnym wieku – od kotów rocznych po nawet siedemnastoletnie (1). Pęcherzyca liściasta była opisywana również u 12-tygodniowych kociąt. Dotyczy różnych ras, w tym kotów syjamskich, himalajskich, perskich oraz main coon (1, 3).

Patogeneza choroby

Pęcherzyca liściasta kotów charakteryzuje się obecnością przeciwciał przeciwko desmogleinie I (dsg I), która jest odpowiedzialna za przyleganie keratynocytów w naskórku (1, 6). Nie jest znany mechanizm tworzenia się krost, najprawdopodobniej jednak jest to związane z łączeniem się przeciwciał z desmogleiną I na keratynocytach, tworzeniem się kompleksów antygen–przeciwciało oraz aktywacją i wytwarzaniem enzymów proteolitycznych. Wynikiem tych wszystkich procesów jest utrata przylegania międzykomórkowego. Keratynocyty, które przestają przylegać do siebie, tracą swój charakterystyczny wielokątny kształt i stają się okrągłe. Proces ten jest nazywany akantolizą (6). W czasie tego procesu dochodzi do wiązania dopełniacza, co prowadzi do nacieku dużej liczby neutrofili. Mediatory zapalne pochodzące z neutrofili biorą udział w tworzeniu się charakterystycznych wykwitów i pojawianiu się objawów klinicznych (5). Badania przeprowadzane na myszach pokazały jednak, że ani wiązanie dopełniacza, ani obecność neutrofili nie są konieczne do pojawienia się procesu akantolizy.