Zapalenie pęcherza moczowego z wytworzeniem się gazu w jego wnętrzu – emphysematous cystitis – to wyjątkowo rzadko rozpoznawana choroba, opisywana w pojedynczych publikacjach. Rozpoznanie tej przypadłości może być kłopotliwe właśnie ze względu na dualizm obrazu i obecność gazu w pęcherzu. Dlaczego?

Obrazowanie pęcherza moczowego stało się oczywistą domeną badania ultradźwiękowego. Badanie obszarów jamy brzusznej wypełnionych gazem zawsze stawia diagnostę przed nie byle jakim dylematem. Odbicie wiązki ultradźwiękowej może nastąpić w przypadku obecności minerałów lub gazu w badanej strukturze. Wykonujący badanie nigdy nie wie, jaka może być przyczyna takiego stanu. Obecność złogów w pęcherzu moczowym może w podobny sposób spowodować odbicie wiązki ultradźwiękowej jak obecność gazu.

Opis przypadków

Przypadek 1.

Do kliniki zgłosił się właściciel siedmioipółletniego samca rasy bullmastiff z objawami krwiomoczu. Czasami jednak mocz był koloru brązowego. Ponadto właściciel zgłaszał fakt wydostawania się gazu z cewki moczowej podczas mikcji. Ogólne samopoczucie w ocenie właściciela zwierzęcia było dobre, apetyt był zachowany. Temperatura ciała wynosiła w dniu badania 38,9°C. Podczas badania palpacyjnego nie stwierdzono napięcia powłok brzusznych. Badając jednak okolicę pęcherza moczowego, zaobserwowano jego tkliwość. W badaniu per rectum rozpoznano powiększenie i tkliwość gruczołu krokowego.

W obrazie ultrasonograficznym uwidoczniono silne odbicia wiązki ultradźwiękowej z wnętrza pęcherza moczowego (ryc. 1). Były one na tyle mocne, że ocena wnętrza pęcherza była niemożliwa. W celu dalszej diagnostyki różnicowej podjęto decyzję o wykonaniu badania z wykorzystaniem promieni X. Na przeglądowym zdjęciu rentgenowskim zaobserwowano nieregularne przejaśnienia, wskazujące na obecność gazu wewnątrz pęcherza moczowego. Przejaśnienia te były najintensywniejsze w ścianie. Wykluczono równocześnie obecność cieniujących złogów w pęcherzu moczowym (ryc. 2). Ocena stanu ściany pęcherza moczowego skłoniła badającego do wykonania pneumocystografii. Wprowadzenie cewnika pozwoliło z jednej strony na pobranie moczu do analizy laboratoryjnej, z drugiej – na usunięcie moczu z pęcherza i wprowadzenie powietrza do jego wnętrza. W badaniu kontrastowym stwierdzono dość równomierne (od 9 do 14 mm) pogrubienie ściany pęcherza moczowego oraz znaczną ilość gazu w ścianie pęcherza moczowego (ryc. 3).