Behawioryzm
Znaczenie przystosowania ewolucyjnego i emocjonalności kotów dla leczenia zaburzeń zachowania – analiza przypadków
mgr Andrzej Kłosiński
Mając do czynienia z zaburzeniami zachowania zwierząt oraz zmieniając zachowanie, niezależnie od sposobów tej zmiany, mamy zawsze do czynienia z emocjami. Rolę emocji jako ważnych regulatorów zachowania ssaków podkreślają badania ostatnich lat. Każde zwierzę musi dysponować repertuarem wzorców zachowania, który umożliwia z jednej strony zdobycie pożywienia i reprodukcję, z drugiej zaś uniknięcie zagrożeń. Emocje umożliwiają doskonalenie wrodzonych wzorców zachowania koniecznych dla przetrwania, takich jak zachowania drapieżcze, obrona terytorium, rywalizacja o dostęp do partnera seksualnego, reakcje w sytuacji zagrożenia (tzw. reakcje walki lub ucieczki). Emocje pozwalają na zapamiętywanie zdarzeń istotnych dla przetrwania i wykorzystywanie śladów pamięciowych w radzeniu sobie z przyszłymi wyzwaniami środowiska.
Summary
Significance of Evolutionary Adaptation and Emotionality of Domestic Cat in Behavioural Therapy – Case Analysis
In the last few decades, systematic studies have emphasized emotions as an important factor generating and modulating animal behaviour. Emotions – their form, intensity and specific dynamics – are an outcome of evolutionary adaptation of particular species to the environment. In both hunting and defending itself from predators, the cat, as a solitary predator, can only depend on itself. That is why having a well-defined and safe territory is crucial for any cat and the response to any change or threat is strong and acute. The dynamics of emotional arousal and accompanying motor patterns in the domestic cat are the most common behavioural problems we see in behaviour counselling. The article discusses two cases, showing that knowledge of the evolutionary adaptation and emotionality of the domestic cat is necessary for understanding the causes of its unwanted behaviour as well as in choosing behavioural and pharmaceutical interventions.
Key words: behavioural disorders in cats, aggression and fear disorders in cats, emotionality and evolutionary adaptation of domestic cat, cat behavioural therapy
Systemy emocjonalne wykształciły się na drodze przystosowania ewolucyjnego danego gatunku, a ich specyfika jest wyznaczana przez warunki i tryb życia, do jakich zwierzę w toku ewolucji musiało się przystosować. Na przykład gatunki społeczne, takie jak pies lub wilk, które w sytuacji zagrożenia mogły liczyć na pomoc ze strony innych osobników, nie są tak bardzo pobudliwe i potrafią opanować emocje oraz zachowanie w obliczu potencjalnie zagrażających zdarzeń. Potrafią także rozwiązywać spory i konflikty z innymi osobnikami własnego gatunku bez uciekania się do otwartej agresji i walki. To wymaga zarówno odpowiednich wzorców zachowania (np. strategia flirtu, sygnały uległości hamujące agresję), jak i umiejętności powstrzymywania emocji.
