W artykule zebrano podstawowe wskazania do badania ultrasonograficznego śledziony oraz zasady prawidłowego przygotowania pacjenta i przeprowadzenia samego badania. Opisano zarówno obraz prawidłowy, pewne odstępstwa rasowe, jak i możliwe do wykrycia zmiany patologiczne. Zaprezentowano schemat oceny wykrywanych zmian, umożliwiający podejmowanie dalszych decyzji diagnostycznych. Omówiono rolę badania USG w procesie rozpoznawania i leczenia zmian w śledzionie.

Wskazania do badania

Śledziona najczęściej oceniana jest „przy okazji”, w czasie badania przeglądowego jamy brzusznej. Niejednokrotnie w jego przebiegu stwierdza się zmiany w śledzionie, które nie dają żadnych klinicznych objawów. Stąd konieczność wykonywania kontrolnych badań przeglądowych, zwłaszcza u zwierząt starszych, oraz oceny tego narządu nawet bez wyraźnych wskazań. Swoiste wskazania do oceny śledziony to powiększenie obrysu jamy brzusznej, uraz, podejrzenie krwawienia do jamy brzusznej, podejrzenie guza w jamie brzusznej, zmiany w wynikach badań morfologicznych krwi, powiększenie obwodowych węzłów chłonnych, krążenie wrotne oboczne zewnątrzwątrobowe. Trzeba tu przypomnieć zasadę, że badanie USG jednego narządu rzadko ma sens, chyba że jest to badanie kontrolne wykonywane po niedługim czasie od poprzedniego. W żadnym z wyżej wymienionych przypadków pierwsze badanie nie może ograniczać się jedynie do śledziony, nawet jeśli podejrzenia dotyczą jej samej.

Technika badania

Przygotowanie zwierzęcia nie odbiega od ogólnych zasad prawidłowego przygotowania pacjenta do badania w zakresie nieprzyjmowania posiłków. Chociaż śledziona leży powierzchownie w jamie brzusznej, w przypadku jej ewentualnego powiększenia część narządu może być przesłonięta przez gaz zalegający w przewodzie pokarmowym. Prawidłowe wypełnienie pęcherza moczowego ma mniejsze znaczenie. Usuwanie włosów zwykle nie jest konieczne, uwidocznienie całego narządu może jednak w takiej sytuacji wymagać większego nakładu pracy i cierpliwości.

Badanie można wykonywać w pozycji leżącej na grzbiecie lub na prawym boku albo stojącej. Ważne jest, by w razie powiększenia śledziony badać też od strony prawej, tak by dobrze uwidocznić cały narząd. Rutynowo badanie rozpoczyna się w okolicy zażebrowej lewej i ocenia przestrzeń pomiędzy przednim biegunem nerki a żołądkiem. Z uwagi na znaczną labilność śledziony niekiedy zdarza się, że leży ona płasko na powierzchni wątroby lub w przedniej dolnej części jamy brzusznej. Technika badania nie odbiega od ogólnie przyjętych norm badania narządów miąższowych. Narząd należy oceniać w przekrojach poprzecznych i podłużnych oraz – w przypadku stwierdzenia zmian – także skośnych, dobranych do specyficznych warunków anatomicznych. Wykorzystuje się głowice o wysokiej częstotliwości – od 7,5 MHz. U małych zwierząt zastosowanie może mieć głowica liniowa.