Łysienie X (opisywane również jako alopecia X, pseudo-Cushing, dermatoza odpowiadająca na kastrację, łysienie odpowiadające na podawanie hormonu wzrostu) jest chorobą stosunkowo często występującą u miniaturowych pudli, ras nordyckich oraz psów o „pluszowej” sierści (1). Wyłysienia pojawiają się zarówno u samic, jak i u samców, młodych dorosłych (1-5 lat), niezależnie od tego, czy były sterylizowane/kastrowane (1, 2).

Etiopatogeneza choroby jest wieloczynnikowa i nie została jeszcze do końca wyjaśniona (5). Potwierdzono, że u chorych psów ma miejsce nieprawidłowa steroidogeneza, obserwuje się u nich podwyższone stężenie 17-hydroksyprogesteronu (17-OHP) w surowicy, ale również łagodnie podwyższone stężenie kortyzolu, co może naśladować naturalnie występujący przysadkowy adrenokortycyzm (2). Postuluje się również, że może być to łagodna postać hiperadrenokortycyzmu przysadkowego związanego z rasą (szpice miniaturowe i rasy nordyckie).

Objawy kliniczne to częściowe lub całkowite wyłysienia szyi, ogona, okolicy krzyżowej, ud. Zmiany nie dotyczą kończyn i głowy. Dodatkowo skóra może ulegać przebarwieniu, szczególnie w miejscach wyłysień (4). Rozpoznanie opiera się na wykluczeniu endokrynopatii, takich jak niedoczynność tarczycy oraz nadczynność kory nadnerczy (zespół Cushinga) (4, 5). Obecnie zalecane metody leczenia to kastracja oraz stosowanie melatoniny, trilostanu, hormonu wzrostu, mitotanu lub octanu medroksyprogesteronu, ich skuteczność jest jednak zmienna lub jedynie częściowa (6, 7, 10). Choć łysienie X uważane jest za chorobę kosmetyczną, właściciele psów, których dotyczy problem, często są zdesperowani, aby poprawić stan okrywy włosowej swoich zwierząt przez leczenie.