Przewlekły obrzęk rogówki jest poważnym stanem, prowadzącym do znacznego upośledzenia jej zasadniczej funkcji w procesie widzenia na skutek ograniczenia lub zniesienia przezierności (1, 2). Dodatkowo w wielu przypadkach obrzęk może być przyczyną dalszych powikłań, które mogą doprowadzić do pojawienia się objawów bólowych i utraty ciągłości tkanki. Jednym z najczęstszych tego typu powikłań jest niewątpliwie keratopatia pęcherzowa. Leczenie obrzęku rogówki oraz ewentualnej wtórnej keratopatii pęcherzowej jest trudne i w wielu przypadkach efektywność postępowania terapeutycznego jest ograniczona. Jednym ze skuteczniejszych rozwiązań jest przeszczepienie spojówki na rogówkę objętą obrzękiem.

Keratopatia pęcherzowa jest chorobą wtórną do przewlekłego obrzęku rogówki. Polega na powstawaniu drobnych pęcherzyków z płynem śród- i podnabłonkowo oraz w zrębie rogówki. Małe pęcherzyki mogą się łączyć i tworzyć większe pęcherze, które następnie mogą pękać, powodując owrzodzenia o charakterze powierzchownym. Konsekwencją jest ubytek powierzchniowej warstwy rogówki, czyli jej nabłonka przedniego. W takim przypadku wskutek odsłonięcia zrębu rogówki, oprócz jej obrzęku i nierównej powierzchni, obserwowane jest zielonkawe zabarwienie tych miejsc fluoresceiną po jej wkropleniu do worka spojówkowego (1, 2, 4).

Najczęściej diagnozowaną przyczyną przewlekłego obrzęku i keratopatii pęcherzowej rogówki jest zwyrodnienie tylnego nabłonka rogówki (śródbłonka) (2, 4). Istotą tego zaburzenia jest utrata funkcjonalności nabłonka tylnego, prowadząca do obrzęku rogówki. Komórki śródbłonka praktycznie nie ulegają podziałom. Ich zasadnicza rola polega na umożliwieniu transportu jonów i wody z cieczy wodnistej do zrębu rogówki i odwrotnie. W ten sposób śródbłonek rogówki bierze udział w utrzymaniu względnego odwodnienia rogówki, zapewniającego jej przezierność.

Normalne zagęszczenie komórek śródbłonka u młodych psów wynosi około 2800/mm². Gdy liczba komórek spadnie poniżej 500-800/mm², następuje utrata zdolności usuwania wody z rogówki i dochodzi do obrzęku (2). Zauważalna jest wyraźna predyspozycja rasowa u boston terrierów, chihuahua, bokserów i jamników, z nieznaczną przewagą częstości występowania u samic (4, 5). U boston terrierów objawy pojawiają się najczęściej pomiędzy 5. a 9. rokiem życia (średnio 7,5 roku), u chihuahua pomiędzy 6. a 13. rokiem życia (średnio 9,5 roku), a u bokserów na ogół powyżej 12. roku życia (1, 2, 5).