Króliki to nie tylko zwierzęta hodowlane – obecnie są popularnymi w Polsce zwierzętami towarzyszącymi. Ze względu na ich terytorialny i dominujący charakter wśród wskazań do kastracji znajdują się przyczyny behawioralne. Ze wskazań medycznych należy wymienić uniemożliwienie rozrodu, zapobieganie nowotworom układu rozrodczego u samców i samic, a także zapobieganie ropomaciczu. Artykuł ma na celu przybliżenie możliwości postępowania chirurgicznego i opieki okołooperacyjnej przy kastracji samców i samic królików oraz pomoc lekarzom w wyborze najlepszej metody.

Wstęp

U królików przyczyny kastracji samic i samców różnią się znacząco. Do kastracji samic istnieją wskazania medyczne, takie jak profilaktyka torbielowatego rozrostu błony śluzowej macicy o podłożu hormonalnym (CEH – cystic endometrial hyperplasia), ropomacicza, krwiomacicza oraz guzów macicy o podłożu nowotworowym i zapalnym. U królic niekastrowanych może dochodzić do ciąży urojonej, wyrywania włosów z boków ciała i wicia gniazda, nadczynności gruczołów mlekowych oraz behawioralnych zachowań związanych z odchowaniem urojonych młodych (1). Kastracja ogranicza też zachowania płciowe, próby kopulacji i znaczenie terenu. Jest również najlepszą metodą zapobiegania ciąży i związanym z nią powikłaniom.

U samców przyczyny są raczej behawioralne. Aktywne płciowo króliki znaczą teren intensywnie pachnącym moczem, mogą być agresywne w stosunku do innych królików, a także właścicieli, czasem bronią terenu, nie wpuszczając opiekunów do niektórych pomieszczeń w mieszkaniu. Aby uniknąć takich zachowań, powinno się kastrować zwierzęta młode, około szóstego miesiąca życia. Inne wskazania to profilaktyka nowotworów jąder, a także niedopuszczanie do rozmnażania się królików w przypadku utrzymywania razem osobników różnej płci.

Zalecenia przedoperacyjne

Standardem jest badanie morfologiczne i biochemiczne krwi 2-7 dni przed zabiegiem w celu oceny stanu zdrowia zwierzęcia. Królików nie poddaje się głodówce przedoperacyjnej, należy natomiast upewnić się, czy przed zabiegiem miały dobry apetyt. Zwierzęciu trzeba zapewnić dostęp do siana i wody aż do znieczulenia. W celu kwalifikacji do operacji powinno się zbadać zwierzę klinicznie, ze szczególnym uwzględnieniem oceny stopnia nawodnienia oraz układu oddechowego. Wskazane jest założenie wenflonu, na przykład do żyły brzeżnej ucha, nie tylko przy planowanym znieczuleniu dożylnym, ale także na wypadek bezdechu i zatrzymania pracy serca w trakcie zabiegu. Pole operacyjne należy przygotować z zachowaniem ogólnych zasad aseptyki (ryc. 1).